در تاریخ ۹ دیماه ۱۳۸۹ دکتر لی وین لیانگ ( Li Wen Liang)، تلاش کرد در مورد ویروس کورونای جدید هشدار دهد.ایشان طی پیامی که به دوستان قدیمی اش در دانشگاه ارسال داشته بود، توضیح دادند که هفت بیمار را که علایم شبیه بیماری سارس SARS ( Severe acute respiratory syndrome)، داشته اند، معالجه کرده است. او گفت که می خواسته، که به خاطر دوستان قدیمی اش بیاورد که مواظب باشند. ایشان ابتدا به اتهام پخش شایعات نادرست که نظم جامعه را بر هم میزند، از جانب پلیس تهدید و به ایشان هشدار داده شد که در صورتی که به پخش این شایعات ادامه دهد، اقدامات قانونی در موردشان اعمال خواهد شد. ایشان از طریق بیماری که علائم Covid -19را نداشت، اما ناقل ویروس بود، به ویروس کورونای جدید آلوده شدند. بعداز دوران نهفتگی بیماری، علائم بیماری در دکتر لی ظاهر شدند وایشان مجبور شد روز ۲۲ دیماه ۱۳۸۹ به بیمارستان مراجعه نماید. وضع سلامت ، حال عمومی و تنفسی ایشان به سرعت رو به وخامت نهاد. به بخش مراقبت های ویژه منتقل شدند، اما متاسفانه اقدامات انجام شده برای نجات ایشان موثر نیفتاد و روز ۲۶ دیماه به دلیل شدت ضایعات ناشی از این بیماری جانباخت. ایشان بعداز مرگ قلب قهرمان گرفتند.
ویروس کورونای جدید
تعداد زیادی ویروس که به گروه ویروس های کورونا تعلق دارند، وجود دارند. اکثریت این ویروس ها در بدن انواع مختلف حیوانات وجود دارند وفقط تعداد اندکی از این گروه ویروس ها در انسان ایجاد بیماری می نمایند. امروزه هفت نوع ویروس کورونا شناخته شده اند که می توانند انسان را آلوده و ایجاد بیماری نمایند. چهار نوع از این ویروس ها در انسان سبب سرماخوردگی می شوند. ویروسهای کورونای سارس SARS ومیرس MERS بیماری های جدی تر و سخت تری ایجاد می نمایند. SARS در سال ۲۰۰۳ در چین ۸۱۰۰ نفر را گرفتار کرد، که تقریباْ ۱۰ در صد مبتلایان یعنی ۷۷۴ نفراز آنها جانباختند. این ویروس از خفاش به نوعی گربه که گوشتش در چین مصرف خوراکی دارد، منتقل شده واز طریق این حیوان به انسان سرایت کرد. ویروس MERS از خفاش به شتر واز طریق این حیوان به انسان انتقال می یابد. این ویروس در سال ۲۰۱۲ نزدیک به ۵ هزار نفر را در عربستان سعودی آلوده و گرفتار بیماری میرس کرد. در حدود ۳۴ درصد مبتلایان به این بیماری جانباختند .
ویروس کورونای جدید شباهت زیادی به ویروس عامل بیماری سارس (SARS ) دارد، که تاکنون نزد تعدادی پستاندار یافت شده است و چون ویروس کورونای جدید قرابت ژنتیکی بسیاری با ویروس عامل بیماری سارس که نزد خفاش یافت شده است، دارد. ویروس کورونای جدید از جانب سازمان بهداشت جهانی به اسم SARS-CoV-2 نام گذاری شده است. ویروس جدید دارای کد ژنتیکی از نوع RNA می باشد که مزیت قابل توجهی برای ویروس از جهت سرعت تغییر می باشد. با توجه به این که این ویروس دستگاه تنفسی انسان را گرفتار می کند، ویروس تنفسی نیز نامیده میشود. در خصوص چگونگی انتقال این ویروس به انسان تا کنون نظر واحدی وجود ندارد، اما تصور میشود که مورچه خوار فلس دارکه چوشت آن در چین مصرف خوراکی دارد، عامل انتقال این ویروس به انسان بوده است. ویروس به احتمال زیاد ابتدا از خفاش به این حیوان منتقل شده و در بازار حیوانات شهر ووهان ( Wuhan) به انسان انتقال یافته است.
چگونه به ویروس کورونا آلوده می شویم؟
ویروس کورونای جدید از طریق قطرات آلوده ای که پس از سرفه و عطسه از دهان شخص بیمار خارج میشود، یا از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده به ویروس و یا به وسیله ی دست های که در تماس با اشیاء و سطوحی که ویروس بر روی آنها نشسته، آلوده شده اند و تماس این دست ها با مخاط دهان، بینی و چشم وارد مجاری تنفسی میشود. در آن جا ویروس، سلول های مجاری تنفسی را مورد حمله قرار داده و از آنها چون کارخانه ای برای تولید انبوه خود استفاده می کند. این ویروس های تازه تولید شده، از سلول های مخاط گرفتار شده ی راه های تنفسی آزاد شده و وارد ترشحات مخاطی که قاعدتاْ سلول های مخاطی را محافظت می نمایند، می شوند. سرفه و عطسه مکانیسم های دفاعی ای هستند که بدن برای بیرون راندن عناصر خارجی از جمله ویروس ها انجام می دهد. ویروس ها از این مکانیسم دفاعی استفاده کرده و همراه با قطرات ترشحات مجاری تنفسی به بیرون پرتاب شده و به این ترتیب به اشخاص دیگر منتقل می گردند. لازم به یاد آوری است که ویروس کورونای جدید نمی تواند از پوست سالم وارد بدن شود، بلکه دست های آلوده به ویروس در تماس با مخاط دهان، بینی و چشم، ویروس را به این مخاط ها منتقل می کنند. ویروس به راحتی در سلول های مخاط مجاری تنفسی نفوذ کرده و در آن جا تکثیر می گردد و به این ترتیب شخص را گرفتار بیماری CoVid-19 می نمایند.
علائم بیماری:
اکثریت مبتلایان، تقریباْ ۸۰ در صد بیماران یا هیچ علائمی ندارند یا نشانه های خفیف سرماخوردگی پیدا میکنند. در حدود ۱۵ در صد بیماران گرفتار عفونت شدیدتری در مجاری تنفسی فوقانی میشوند وممکن است نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشند. در تعداد ۴ تا ۵ در صد بیماران علائم به حدی شدید هستند که نیاز به درمان و مراقبت پزشکی دارند و در مواردی بیماران بایستی در بخش مراقبت های ویژه ICU بستری شوند. سر درد، احساس بیماری، تب، درد عضلات و مفاصل، خستگی، بی اشتهایی، درد گلو و بویژه تنگی نفس و احساس خفگی و نیز در مواردی اسهال و استفراغ علائم مختلف این بیماری می باشند. اصلی ترین علامت به علت گرفتاری سیستم تنفسی می باشد که خود به دلیل التهاب و عفونت شدید ریه ها می باشد. در این حالت ریه ها از تامین اکسیژن مورد نیاز بدن ناتوان بوده و بیمار نیاز به جبران اکسیژن از طریق ماسک و در موارد شدید تر به وسیله Ventilator دارد. در این حالت بیمار دچار سندرم نارسایی حاد تنفسی شده که با افزایش سرعت تنفس، پائین آمدن غلظت اکسیژن خون، بی قراری شدید واحساس خفگی همراه است. در مواردی علاوه بر ریه ها ارگان های دیگری چون کلیه ها گرفتار نارسایی می گردند. جوانان بیماری را بهتر تحمل میکنند. افراد مسن و آن ها که گرفتار بیماری های مزمن ، چون بیماریهای قلب و عروق، بیماری انسداد مزمن ریوی (به علت مصرف طولانی سیگار)، دیابت، بالا بودن فشار خون و بالا بودن وزن بدن (چاقی) می باشند ،بیشتر از آلودگی به این ویروس و ابتلا به بیماری CoVid-19 گرفتار علائم و عوارض شدید شده و میزان مرگ و میر نیز در آنها به مراتب بالا تر است..هم چنین بیمارانی که به علل بیماری های مختلف، ناچارند درمان ها یی به کار برند که سیستم ایمنی آنها را ضعیف می نماید، استعداد وحساسیت بیشتری برای ابتلا به بیماری های عفونی از جمله ویروس کورونا از افراد دیگر دارند و درصورت ابتلا، بیماری در آنها شدیدتر بوده و از امکان مرگ و میر بالاتری برخوردار می باشند.
چرا این ویروس با چنین سرعتی گسترش یافته است؟
هر شخص آلوده به ویروس کورونا می تواند ویروس را به سه نفر دیگر منتقل نماید. این سه نفر ویروس را به ۹ نفر واین افراد به ۲۷ نفر واین ها به ۸۱. به این ترتیب رقم مبتلایان بسیار سریع بالا می رود. از طرف دیگر هیچ مصونیتی در مقابل این ویروس وجود ندارد، بنابراین ویروس بدون مانع منتشر شده و مردم را گرفتار می کند. بعلاوه هیچ واکسنی برای پیشگیری در دسترس نیست و ما نمی توانیم آنها را که آلودگی به ویروس و ابتلا به بیماری ممکن است جانشان را تهدید کند واکسینه نمائیم. بالاخره هیچ درمان اختصاصی برای معالجه مبتلایان به بیماری موجود نیست و این نیز مسئله را پیچیده تر کرده است. در این مورد که آیا افراد آلوده به ویروس در دوره کمون میتوانند ویروس را به دیگران منتقل نمایند، نظر قطعی وجود ندارد، اما بیماران بهبود یافته از CoVid-19 تا ۴۸ ساعت پس از بهبودی میتوانند ویروس را به افراد دیگر منتقل کنند. در خصوص بیمارانی که هیچ علائمی ندارند، اما قطعاْ ناقل ویروس هستند نیز تا کنون معلوم نیست که آیا ویروس را به افراد دیگر منتقل می کنند یا خیر. اگر چه تا کنون واکسنی برای پیشگیری از این بیماری و درمانی برای معالجه آن یافت نشده است، اما در این عرصه ها تلاشهای جدی در جریان است و هیچ دلیلی وجود ندارد که در تولید واکسن و درمان برای پیشگیری و معالجه این بیماری شک کنیم.
نقش گروه خون
بر اساس تحقیقاتی که در چین بعمل آمده ،افراد با گروه خونی A حساسیت بیشتری به ویروس کورونای جدید دارند، بیشتر به این ویروس آلوده شده و در مقایسه با گروه های خونی دیگر، بیشتر به بیماری CoVid-19 مبتلا شده و در این صورت از افرادی که دارای گروه های خونی دیگری می باشند،بیشتر از بیماری تلف میشوند.گروه خونی O بر عکس وضع بهتری داشتند، آنها به آسانی آلوده نشدند و در صورت آلوده شدن راحت تر از بیماری نجات یافتند. بر اساس این تحقیق افراد با گروه خونی A احتیاج به محافظت بیشتر برای جلوگیری از آلودگی به ویروس دارند و در صورت آلوده شدن نیاز به درمان و مراقبت شدید تر ی دارند. طبعاْ نتیجه قطعی در مورد یافته های تحقیق فوق نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
چگونگی تشخیص
یکی از روش هایی که معمولاْ برای تشخیص افراد آلوده به ویروس کورونا استفاده میشود، آزمایش PCR ( polymeras chain reaction ) می باشد .این آزمایش معمولاْ با برداشتن نمونه از مجاری تنفسی انجام می شود. انجام این کار مستلزم این است که آزمایش کننده به امکانات حفاظتی از جمله ماسک تنفسی مسلح باشد.
روش دیگری که برای تشخیص ممکن است به کار آید،جدا کردن ویروس از سرم بیمار می باشد. در بیماران مبتلا به CoVid-19 در مواردی، بویژه آنها که بیماریشان شدت بیشتری دارد، کاهش تعداد لنفوسیت ها ملاحظه میشود. بالاخره در تعدادی از این بیماران آنریم های کبدی در سطحی بالاتر از طبیعی قرار دارند.
در سرم بیمارانی که از این بیماری بهبود یافته اند، پادتن ویروس یا Antibody وجود دارد.
رادیولوژی
عکس معمولی ریه میتواند کاملا طبیعی باشد، یا تغیرات غیر اختصاصی نشان دهد، اما در CT (Camputer Tomography) تغیرات متعدد و دو طرفه به طور معمول مشاهده می شود. با توجه به اینکه عکس برداری ، نوع معاجه بیماران را تغییر نمی دهد و درضمن برای جلوگیری از آلودگی سالن ها و بخش های دیگر بیمارستان لازم است از انتقال بیمار خودداری شود و بالاخره با توجه به علائم ویژه ی بیماری و شرایط پاندمی، پزشکان به آسانی بیماری را تشخیص می دهند، انجام عکسبرداری از ریه ها ضروری نیست.
راه های پیشگیری از آلودگی به ویروس
ویروس ها همراه با قطراتی که همراه به سرفه و عطسه از دهان بیمار آلوده به این ویروس خارج می شود، در هوا پراکنده شده وبا قرار گرفتن در نزدیکی چنین شخصی ممکن است به ویروس آلوده شوید. در خصوص استفاده از ماسک نظرات مختلفی بیان می شود. ماسک های معمولی از ورود ویروس نمی توانند جلوگیری کنند، اما اگر به مدت کوتاه از یک ماسک استفاده شده وبا ماسک دیگری تعویض گردد، به کار بردن حتی چنین ماسک هایی خالی از فایده نیست، به شرطی که به شیوه صحیح استفاده شود، یعنی دست ها قبل از استفاده کردن از آنها به دقت با آب گرم و صابون شسته شوند و هم چنین نوار فلزی ماسک روی بینی محکم فشار داده شود و تا موقعی که ماسک بر روی دهان و بینی و چانه شخص قرار گرفته است ،بایستی از تماس دست ها با ماسک خودداری شود، و نظر به اینکه تحقیق نشان داده است که اکثریت افراد ۲۶ بار در ساعت به صورت خود دست می زنند، مفید بودن استفاده از ماسک به ویژه به منظور پیشگیری از آلودگی کاملاْ معلوم نیست، اما در هر حال از گسترش قطراتی که از دهان افراد خارج میشود و ممکن است بعضی از این افراد آلوده به ویروس با، یا بدون هیچ علامتی باشند مفید می باشد. اما در بیماران آلوده به ویروس کورونا با به کار بردن ماسک در موقع سرفه و عطسه از پراکنده شدن مقداری از ترشحات جلوگیری میشود و این در کاهش انتشار ویروس موثر می باشد. ماسک های خانگی ،در صورتیکه با پارچه های ضخیم دوخته شوند، سبب اشکال در تنفس و حبس اکسید کربن میشوند، که برای بیماران مبتلا به بالا بودن فشار خون و بیماری های قلبی عروقی خطرناک می باشد. ماسک های دفع کننده مایع، غالباْ برای حفاظت و جلوگیری از آلوده شدن پرسنل پزشکی به ویروس به کار می روند، که اگر همراه با عینک محافظت کننده و صفحه ی محافظت کننده ی صورت (Visor) بکار روند، بسیار موثر می باشند. در شرایطی که احتمال انتشار ویروس و بنابراین گرفتار شدن به بیماری بالاست، استفاده از ماسک های ویژه به نام ماسک های تنفسی که مخصوص پرسنل پزشکی است، ضروری می باشد. ماسک ها براین اساس که چه مقدار از وارد شدن ذرات به بدن شخص جلوگیری می کنند به سه دسته FFP2,FFP1 و FFP3 تقسیم میشوند که به ترتیب از ورود۸۰درصد، ۹۵ درصد و ۹۹ در صد ذرات جلوگیری می کنند.
شستن دست ها با آب گرم وصابون چندین بار در روز به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه، قبل از هر وعده غذا، بعد از رفتن به توالت و قبل از آغاز تهیه ی غذا، یکی از اقدامات بسیار موثر برای پیشگیری میباشد. دستانتان را با دستمال یکبار مصرف خشک کنید. موقع سرفه وعطسه کردن از دستمال یکبار مصرف استفاده کرده و دستمال را در سطل آشغالی که در دارد قرار دهید یا در آرنج خودتان عطسه یا سرفه کنید. در شرایط فعلی که ویروس در چهار گوشه ی جهان انتشار یافته است و صدها هزار نفر از مردم ایران به این ویروس آلوده شده اند و روزانه صدها نفر از بیماران جانشان را بر اثر ابتلا به این بیماری از دست میدهند و مقامات جمهوری اسلامی با انتشار ارقام نادرست در مورد تعداد مبتلایان و جانباخته گان میخواهند ابعاد فاجعه را پنهان نگه دارند و با اتخاذ و اعمال سیاست های جنایتکارانه در رابطه با ویروس کورونا عملاْ موجب گسترش آن در سراسر ایران شده اند، بهترین کار این است که مردم در خانه های خود بمانند و فقط در موارد بسیار ضروری از خانه هایشان خارج شوند.
درمان
درمان اختصاصی برای معالجه این بیماری وجود ندارد، اما انواع درمان های ضد ویروسی در تحقیقات مختلف، آزمایش شده اند. یکی از این درمان ها Remdesivir می باشد که برای معالجه ابولا مصرف می شد، اما چندان موثر نبود. این درمان به صورت تزریق وریدی مصرف می شود. تحقیقات مختلف در مورد تاثیر این دارو در حال انجام است، گزارشی از چین از تاثیر مثبت آن حکایت دارد. داروی دیگری که برای معالجه ی مبتلایان به CoVid-19 به کار میرود و تاثیر مثبت نیز داشته است، درمان ضد مالاریا به نام هیدروکسی کلوروکینن می باشد، قبلا توصیه میشد که همراه با یک نوع آنتی بیوتیک به نام آزیترومایسین مصرف گردد، اما تجربه پزشکان در اسپانیا حکایت از افزایش عارضه ی قلبی درمان دارد و بنابراین توصیه می شود که از به کاربردن آنتی بیوتیک فوق با کلوروکین خودداری شود. بیمارانی که در بخش مراقبت های ویژه بستری هستند و از ونتی لاتور برای تامین اکسیژن استفاده میکنند، در معرض انواع عفونت های ثانوی باکتریایی هستند، بنابراین توصیه میشود که بیماران بخش ICU ، برای پیشگیری از عفونت ثانوی باکتریایی همزمان ، یک آنتی بیوتیک وسیع الطیف به رژیم درمانی آنها اضافه شود. آزمایشات به عمل آمده از بیمارانی که حالشان رو به وخامت می رود، نشان میدهد که CRP وInterlukin-6 آنها، بسیار بالا رفته اند، به این دلیل در بعضی از بیمارستان ها در اسپانیا مشغول به کار بردن درمانی هستند که انترلوکین ۶ ، را مسدود میکند.هیچ کدام از درمان های یاد شده درمان اختصاصی برای این بیماری نمی باشند، بنابراین تمام تلاش ما بایستی بر پیشگیری از بیماری متمرکز گردد.
بر گرفته از نشریات پزشکی