سالگرد سرنگونی هواپیمای اوکراینی: وکیل خانواده‌های قربانیان می‌گوید متهم ردیف اول آزاد شده است ـ تجمع خانواده‌ها در ایران

بخش خبر

چهار سال از سحرگاهی که هواپیمای مسافربری خطوط بین‌المللی اوکراین، با دو موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران مورد اصابت قرار گرفت و همه ۱۷۶ سرنشین آن کشته شدند، می‌گذرد.

محمود علیزاده طباطبایی، وکیل چند تن از خانواده‌های قربانیان این رویداد در چهارمین سالگرد آن به وب‌سایت «دیده‌بان ایران» گفت:

تنها یکی از متهمان در بازداشت بود که آزاد شده است. بقیه متهمان هم حکم‌شان قطعی نشده تا بازداشت شوند.» متهم ردیف اول بیش از نیمی از محکومیتش را گذرانده و چون حکم قطعی نشده بود، با قرار آزاد شد.

در دادگاه‌هایی که جمهوری اسلامی به‌رغم اعتراضات خانواده‌های قربانیان به چگونگی برگزاری آن‌ها برگزار کرده است، متهم ردیف اول پرونده که نام او در رسانه‌های ایران «م. خ» عنوان می‌شود، به‌عنوان فرمانده سامانه دفاعی «تور‌ام یک» به ۱۳ سال حبس و پرداخت دیه و ۹ متهم دیگر به یک تا سه سال حبس محکوم شده‌اند.

علیزاده طباطبایی در مورد شکایت از مسئولان هواپیمایی کشوری، نظامی و سیاسی نیز گفت:

گفته‌اند درست است که آن‌ها مرتکب نشر اکاذیب شده‌اند ولی مشمول مرور زمان شده و منع تعقیب زده‌اند که یک چیز خیلی مسخره‌ای است.

به‌گفته وکیل خانواده‌های قربانیان، فرجام‌خواهی ۱۰ ماه است که به دیوان عالی کشور رفته و هنوز تصمیمی گرفته نشده است. او این مسئله را عادی ندانست و گفت: «درواقع پرونده از همان ابتدای سال تاکنون تغییری نکرده است.»

علیزاده طباطبایی در مورد انصراف شماری از خانواده‌ها از پیگیری شکایت خود در دادگاه‌های ایران گفت:

تعداد زیادی از شکات همان زمان در دادگاه نظامی در اعتراض به نحوه رسیدگی انصراف دادند و شکایت را پس گرفتند ولی ما که به وضعیت رسیدگی امیدوار بودیم و شکایت‌مان را پس نگرفتیم، هنوز به نتیجه‌ای نرسیدیم. حدود ۱۰۰ و خورده‌ای خانواده شکایت کرده بودند که فقط ۱۲ خانواده شکایت خود را پس نگرفته‌اند.

او تأکید کرد دستگاه قضائی جمهوری اسلامی در این پرونده «به‌شدت از سیستم امنیتی متأثر است و به همین دلیل به نتیجه نمی‌رسد».

برگزاری مراسم سالگرد کشته‌شدگان

همزمان با این سخنان، محسن اسدی لاری، پدر محمدحسین و زینب اسدی‌لاری، دو نفر از قربانیان هواپیمای اوکراینی در صفحه اینستاگرام خود از تشدید محدودیت‌ها در برگزاری مراسم سالگرد کشته‌شدگان خبر داد و نوشت:

با توجه به اقدامات غیرقابل قبول دست‌اندرکاران و اقتدارگرایان و اِعمال تضییقات و محدودیت‌های فراوان بر خانواده‌های داغدار، که از سال گذشته و در جریان سومین سالگرد عزیزانمان شروع شد و امسال به انحاء گوناگون روز به روز بدتر شده است و نیز پس از فاجعه تروریستی کرمان، عرصه بر بدن نیمه جان داغداران تنگ‌تر شده و این اقدام آنها، گامی دیگر در جهت به فراموشی سپردن نام و یاد عزیزان ما و کم رنگ کردن جنایت بشری است که بر ما رفته.

اسدی لاری اعلام کرد که به همین دلیل مراسم چهارمین سالگرد کشته‌شدگان در امام‌زاده صالح، واقع در حوالی تجریش تهران به‌صورت رسمی برگزار نخواهد شد».

به همین دلیل، شماری از خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی، دوشنبه ۱۸ دی در چهارمین سالگرد سرنگون کردن این هواپیما توسط سپاه پاسداران، در منطقه شاهدشهر، محل سقوط این پرواز تجمع کردند.

آن‌ها در این گردهمایی شعار «فریاد از این بیداد» سر دادند و چند تن از اعضای خانواده‌های قربانیان سخنانی ایراد کردند.

منظر ضرابی که دو فرزند، نوه و عروس خود را این رویداد از دست داده است بیانیه انجمن خانواده‌های قربانیان را خواند. او گفت: «این جنایت یک کشتار دسته‌جمعی بود که به‌دست حکومت جمهوری اسلامی رقم خورد.»

توران شمس‌اللهی، مادربزرگ ری‌را اسماعیلیون، از قربانیان پرواز اوکراینی، با بیان این‌که «قاتلان و آمران این جنایت را نه فراموش می‌کنیم نه می‌بخشیم»، گفت: «برای رسیدن به عدالت خواهیم جنگید.»

خسرو ملک، پدر مریم ملک، از قربانیان پرواز پی‌اس۷۵۲ نیز در این مراسم گفت: «ما خواهان پایان دادن به تصمیمات افراد، گروه‌ها یا نظام‌هایی هستیم که انسان‌های بی‌گناه و غیرنظامیان را برای اهداف خود سپر انسانی قرار می‌دهند.»

در حالی‌که نیروهای امنیتی در محل حاضر بودند و از حاضران فیلم و عکس می‌گرفتند، جمشید رحمانی‌فر، پدر نسیم رحمانی‌فر، از قربانیان این رویداد در سخنانی نیروهای امنیتی را خطاب قرار داد و گفت: «برای نوشتن گزارش شرافت داشته باشید و این چهره‌های تکیده را درست ببینید.»

رحمانی‌فر افزود: «چهار سال پیش در چنین مکانی عزیزان ما تکه‌تکه شده بودند، تکه‌هایشان را جمع می‌کردند و اموالشان را سرقت می‌کردند.»

محسن اسدی لاری نیز در گفت‌وگو با شماره دوشنبه ۱۸ دی روزنامه «هم‌میهن» گفت:

متأسفانه دلیل قانع‌کننده‌ای برای بازگرداندن وسایل بچه‌ها ارائه نشد. چه در خلال تحقیق و چه در مرحله رسیدگی در دادگاه بارها و بارها به صورت شفاهی و کتبی مطرح کردیم و اعتراض کردیم و حتی در مراجع بالاتر نیز اعتراض کردیم و آن‌ها نیز هیچ‌کدام کاری نکردند چراکه دقیقاً می‌دانیم کجاست و این نهاد امنیتی که در واقع همان تیم شلیک‌کننده بوده از ابتدا دستور کارش این بود که تمام وسائل الکترونیکی و کارت شناسایی مسافران را جمع‌آوری و تخریب کنند چراکه می‌دانستند که با قشر فرهیخته‌ای از مسافران روبه‌رو هستند و حتماً عزیزان ما در خلال آن چهار دقیقه شروع کرده بودند به فیلم‌برداری و اگر این‌ها جمع می‌شد و اطلاعاتی که آن زمان بود، اقدام می‌شد، پرونده قطوری می‌شد علیه کسانی که این جنایت را انجام دادند. هیچ توضیحی به ما ندادند چراکه می‌دانستند هر توضیحی به ضرر آن‌ها خواهد بود.

روز دوشنبه ۱۸ دی‌ مراسم دیگری نیز از سوی خانواده‌های قربانیان پرواز اوکراینی در ونکوور کانادا برگزار شد.

بامداد ۱۸ دی‌ ۱۳۹۸، در بحبوحه تنش میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده آمریکا، پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین فرودگاه خمینی تهران را به مقصد کی‌یف ترک کرد. اما هنوز دقایقی از بلندشدن هواپیما نگذشته بود که با اصابت دو موشک سپاه پاسداران در بیابان‌های اطراف شهر پرند سقوط کرد و تمام ۱۷۶ سرنشین آن کشته شدند.

مقام‌های ایرانی ابتدا اصابت موشک از طرف ایران را انکار کرده، علت سقوط هواپیما را نقص فنی اعلام کرده بودند. اما سرانجام پس از سه روز علت سقوط را خطای انسانی از طرف اپراتور پدافند هوایی سپاه اعلام کردند که هواپیما را «شی تهدیدآمیز» بر فراز آسمان تهران تشخیص داده بود.