امیرعباس کلهر
هیولای فقر روز به روز بزرگ‌تر می‌شود و خودش را بیش از گذشته به مردم نشان می‌دهد. رشد اقتصادی منفی، گرانی‌های روزانه و سرسام‌آور در بازار، بالا رفتن قیمت ارز، تورم افسارگسیخته و دومینویی از رخدادها باعث شده که فقر در کشور جولان بدهد و سبد خرید مردم را خالی و خالی‌تر و سفره‌های آنها را کوچک‌تر کند.
از خرید لباس، آجیل و میوه اگر بگذریم، یکی از رسم‌های ایرانی‌ها برای نوروز، خوردن سبزی پلو با ماهی است. اگر شهروندان ایرانی قصد داشته باشند این رسم را در اوضاع و احوالی که گرانی و تورم بر کشور حاکم هستند، حفظ کنند باید هزینه زیادی را متحمل شوند.
در این گزارش هزینه یک خانواده چهار نفره متشکل از مادر، پدر و یک دختر و پسر جوان را محاسبه کرده‌ایم. همین ابتدا باید اشاره کنیم که برنج سبزی‌پلو ماهی شب عید برای خانواده چهار نفره را برنج ایرانی و با کیفیت مناسب سبزی‌پلو در نظر گرفته‌ایم که در حال حاضر در برنج فروشی‌ها، به‌طور میانگین کیلویی ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار تومان فروخته می‌شود. هر یک کیلو برنج برای پنج نفر مناسب است، بنابراین هزینه برنج این خانواده نفری ۲۰ هزار تومان می‌شود. روغن را هم برای پخت و پز، روغن مایع در نظر گرفته‌ایم که در حال حاضر بطری یک و نیم لیتری آن ۹۸ هزار تومان در فروشگاه‌ها فروخته می‌شود. با این حساب برای چهار نفر نیاز به ۲۵۰ گرم روغن است معادل ۱۶ هزار تومان. نکته بعدی که باید در نظر داشته باشیم به سبزی تازه پلویی مربوط است. سبزی سبزی‌پلو به‌شکل خردشده کیلویی ۵ هزار تومان است و هزینه سبزی غیرخردشده که خودتان زحمت خردکردن آن را بکشید، کیلویی ۳۰ هزار تومان برایتان تمام می‌شود. در این گزارش قیمت ادویه را حساب نکرده‌ایم و این احتمال را داده‌ایم که نیازی به خرید دوباره آن نیست و در کابینت آشپزخانه هر خانواده‌ای ادویه‌هایی معمولی برای پخت و پز موجود است.
حالا نوبت ماهی‌ست؛ ارزان‌ترین ماهی موجود در بازار که مناسب سبزی‌پلو شب عید باشد چه ماهی‌ای است؟ در حال حاضر ارزان‌ترین ماهی تازه موجود در بازار ماهی‌فروش‌ها، ماهی آزاد درفول است که حدودا کیلویی ۱۴۰ هزار تومان فروخته می‌شود. یک دانه از این ماهی، یک و نیم کیلو است و یک خانواده چهار نفره برای این ماهی باید نفری ۶۰ هزار تومان هزینه کند، افزون بر نفری ۲۵ هزار تومان که لازم است برای برنج ایرانی، سبزی پلویی و روغن هزینه شود. اگر ماهی یخ‌زده هم بخواهید، ماهی شیر به این دلیل که گوشت بیشتری دارد، لذیذتر و مناسب‌تر از دیگر ماهی‌های یخ زده برای شب عید است. فیله یخ‌زده این ماهی کیلویی ۳۵۰ هزار تومان در بازار ماهی فروش‌ها فروخته می‌شود که مثل سفره قبلی بدون هیچ مخلفات خاصی و با همان ترکیب معمولی، برای یک خانواده چهار نفره، نفری ۹۰ هزار تومان تمام می‌شود.
انتخاب دیگر ماهی قزل‌آلای پرورشی‌ست که اگر بخواهید آن را از یک فروشگاه معتبر و منصف بخرید، کیلویی ۲۰۰ هزار تومان است. برای یک خانواده چهار نفره یک ماهی متوسط کفایت می‌کند که البته ما میانگین را افرادی در نظر گرفته‌ایم که به طور معمولی غذا می‌خورند. حالا با احتساب برنج ایرانی، سبزی پلویی، روغن و ماهی قزل‌آلای پرورشی، هزینه سفره سبزی پلو ماهی شب عید برای یک خانواده چهار نفره شامل والدین و دو فرزند، حدوداً نفری ۱۲۰ هزار تومان می‌شود. اگر اهل ماهی جنوب باشید، ممکن است ماهی شوریده تازه انتخاب کنید که کیلویی ۴۵۰ هزار تومان است. یک دانه کامل از این ماهی، یک و نیم کیلو است و تقریبا ۷۰۰ هزار تومان تمام می‌شود. اگر برای هر نفر ۳۰۰ تا ۳۵۰ گرم گوشت خالص از این ماهی حساب کنیم، نفری ۱۳۵ هزار تومان باید برای ماهی هزینه کنید. حالا برویم سراغ ماهی قزل‌آلای سالمون که کیلویی ۳۲۰ هزار تومان در بازار ماهی به فروش می‌رود. برای هر نفر، سفره شب یا ظهر عیدتان نفری ۱۰۰ هزار تومان تمام می‌شود که در مجموع باید ۴۰۰ هزار تومان هزینه کنید.
اما اگر برای شب عید ماهی سفید بخواهید، قضیه در هزینه‌ها خیلی متفاوت می‌شود. ماهی سفید در حال حاضر کیلویی ۸۰۰ هزار تومان است. نکته قابل تأمل این است که حدود دو سال پیش قیمت این ماهی، کیلویی ۱۲۰ هزار تومان بوده است. از آنجایی که یک عدد ماهی سفید بزرگ است، هزینه خریدتان برای ماهی سفید بیشتر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان می‌شود. چون یک کیلو و نیم برای چهار نفر مناسب است. به عبارتی یک خانواده چهار نفره، فقط برای ماهی شب عید باید نفری ۳۰۰ هزار تومان هزینه کند و با احتساب هزینه ماهی باید یک میلیون و ۳۴۶ هزار تومان برای یک وعده پول پرداخت کند.
اگر بخواهید مراسم شام یا نهار سبزی‌پلو ماهی را مفصل‌تر برگزار کنید و به قولی «لاکچری» باشد، اوضاع طور دیگری برای خانواده چهار نفره شما رقم می‌خورد؛ ماهی سفید ۸۰۰ هزار تومان، برنج برای چهارنفر نفری ۸۰۰ گرم که ۸۰ هزار تومان می‌شود، نوشابه هم ۳۰ هزار تومان و چهار تکه کوکوسبزی که با دو تخم مرغ، نیم کیلو سبزی و روغن درست می‌شود ۳۰ هزار تومان تمام می‌شود. برای چهار نفر ۳۰۰ گرم سیر سیاه در نظر گرفته‌ایم که جزو مخلفات سبزی پلو با ماهی است و هزینه آن ۴۴ هزار تومان می‌شود، سبزی خوردن کیلویی ۳۵ هزار تومان، زیتون پرورده با کیفیت متوسط و با احتساب کیلویی ۲۰۰ هزار تومان و در نظر گرفتن ۳۰۰ گرم زیتون برای چهار نفر، ۶۰ هزار تومان تمام می‌شود، سالاد که شامل کاهو مناسب، خیار و گوجه‌فرنگی می‌شود هم، ۱۰۰ هزار تومان می‌شود که با احتاسب ۲۵۰ گرم روغن در مجموع حدودا سفره سبزی‌پلو ماهی شب عید برای این خانواده چهار نفره، یک میلیون و ۱۹۹ هزار تومان می‌شود.
چون این بخش کاملا سلیقه‌ای است ما از خیر گذاشتن کلم بروکلی، سیب‌زمینی، خیارشور و… در کنار دیس ماهی این خانواده گذشتیم وگرنه قیمت سفره سبزی‌پلو ماهی شب عید آنها بالاتر از این رقم می‌شد و برای همین هم به همان چیزهای مرسوم اکتفا کردیم. برای مثال اگر اهل نارنج باشید، قیمت آن کیلویی ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان بسته به منطقه و نوع فروشگاهی که از آن خرید می‌کنید است و لیمو ترش تازه هم بین ۳۵ هزار و هشتصد تومان تا ۳۷ هزار تومان است. در کنار این موارد می‌توانیم به قیمت برنج هندی هم اشاره کنیم که کیفیت متوسط آن ۴۵ هزار تومان است. همچنین در حال حاضر بهترین نوع تن ماهی حدودا ۹۸ هزار تومان و کمترین قیمت آن، ۷۵ هزار تومان است.
باید تأکید کنیم که این قیمت‌ها در بازار ماهی‌فروش‌ها و با نزدیک شدن به روزهای پایان سال ممکن است دچار افزایش قیمت شوند و قیمت‌های ذکر شده در این گزارش حدودی و برای زمانی است که دو هفته به پایان سال ۱۴۰۲ باقی مانده است.
