شکستن تابوها؛ پادشاهی سعودی تهیه‌کننده انیمیشن را تحمل نکرد

عبدالعزیز المزینی، تهیه‌کننده تلویزیونی سریال انیمیشن «ناحیه مسامیر» در پیامی ویدئویی که بعداً از یوتیوب و شبکه اکس (توییتر سابق) حذف شد، اعلام کرد که دادگاه کیفری ویژه مبارزه با تروریسم در عربستان سعودی که در سال ۲۰۰۸ تشکیل شده است، او را به اتهام «ترویج تروریسم و ​​همجنس‌گرایی» از طریق پلتفرم نتفلیکس و توییت‌های قدیمی‌اش به ۱۳ سال زندان و ۱۳ سال ممنوعیت از سفر به خارج از کشور محکوم کرد.

به‌گفته المزینی، در نتیجه فشارهای دستگاه قضایی سعودی، او مجبور شده است استودیوی انیمیشن خود به نام میرکات (Myrkott) را ببندد و کارکنان خود را اخراج کند.

المزینی همچنین از محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی درخواست کرد که آن‌چه بر او رفته است را اصلاح کند.

این تهیه‌کننده گفت در آخرین بازدید خود از اداره کل رسانه‌ها در عربستان سعودی غرق در «مهربانی و خوش‌اخلاقی» شده است.

او با اشاره به عبداللطیف بن محمد آل عبداللطیف، مدیر اجرایی سازمان تنظیم امور رسانه‌ها در عربستان سعودی افزود: «دنیا خوب است و از هر چیز مهم‌تر این است که ما انگشت بر روی نقص گذاشته و آن را برطرف کنیم، و این کاری است که دکتر عبداللطیف انجام داد.»

المزینی در حالی که ممنوعیت از سفر خود را تأیید کرد، افزود:

اگر اکنون یک سفینه فضایی بیاید و مرا ببرد و از من بپرسد که می‌خواهید شما را در کجا پیاده کنیم، عربستان سعودی را انتخاب می‌کنم.

به‌گفته این تهیه‌کننده انیمیشن، سعد السحیمی، رئیس کمیته رسانه‌ها از او بازجویی کرده و او همکاری المزینی با نتفلیکس را به جای آن‌که با شبکه‌ ام‌بی‌سی عربستان سعودی همکاری کند، محکوم کرده است.

کمیته تحت نظر سعد السحیمی مستقل از سازمان تنظیم امور رسانه‌هاست.

المزینی گفت بازجویش با اشاره به تحولات اخیر در صنعت سرگرمی عربستان سعودی و کاهش محدودیت‌ها، به او گفته است «فکر نکن که تنها همین است، اکنون سرگرمی در حال گسترش است و دوران ریاض فرارسیده».

السحیمی سپس مجموعه‌ای از توئیت‌های مزینی را بین سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۴ مطرح کرد که برای اتهامات دیگر علیه او مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

المزینی در این ویدئو با اشاره به خودش گفت «به نظر می‌رسد [السحیمی] فردی را پیدا کرده که می‌تواند بر او اعمال قدرت کند».

اتهامات علیه این تهیه‌کننده عربستانی متفاوتند، به‌گفته خودش برخی از آن‌ها «بسیار ساده» هستند، مانند این‌که چرا شخصیت‌های سریال از عباراتی مانند «ای الاغ» و «لعنت خدا بر تو» استفاده می‌کنند. اما برخی دیگر بسیار جدی هستند. کمیته رسانه‌ها ادعا کرده که سریال «ناحیه مسامیر» همجنس‌گرایی را ترویج می‌کند و همچنین برای متهم کردن المزینی به حمایت از تروریسم به قسمت اول سریال که گروه «دولت اسلامی» (داعش) به سخره گرفته می‌شود، تکیه کرده است.

عبدالعزیز المزینی خاطرنشان کرد که ابتدا دادستان عمومی خواستار ۲۵ سال حبس و ۲۵ سال محرومیت از سفر به خارج شده بود اما بعد در ماه ژوئن گذشته دادگاه مبارزه با تروریسم این احکام را به ۱۳ سال کاهش داد. اکنون نیز دادگاه عالی در حال بررسی پرونده است.

المزینی چند ساعت پس از انتشار این ویدئو آن را حذف کرد و تصویری از ولیعهد سعودی را با نقل قولی از او که در آن متعهد شده بود «فاسدان را بازخواست خواهد کرد»، منتشر کرد. او بعداً نیز عکسی از ترکی بن عبدالمحسن آل الشیخ، رئیس فعلی اداره کل سرگرمی عربستان سعودی را منتشر کرد.

عبدالعزیز المزینی گفته بود که پیش از صدور حکم، افراد مطلع به او اطمینان داده بودند که این پرونده ارزشی ندارد و فقط باید از طریق بوروکراسی حل شود. آن‌ها همچنین به او گفته بودند که السحیمی و همه کسانی که علیه او در زیر اتهامات امضا کرده‌ بودند، اخراج شده‌اند، در حالی که السحیمی به‌سادگی به ریاست کمیته دیگری منصوب شد.

قسمت اول سریال «ناحیه مسامیر» به نویسندگی عبدالعزیز المزینی و طراحی و کارگردانی ملک نجر ۱۰ تیر ۱۴۰۰ / یکم ژوئیه ۲۰۲۱ بر روی پلتفرم نتفلیکس به نمایش درآمد و به موفقیت بزرگی دست یافت.

این سریال نگاهی طنزآمیز به عربستان سعودیِ در حال تغییر دارد و در این راستا تابوهای اجتماعی را می‌شکند و موضوعاتی مانند همجنس‌گرایی را مطرح می‌کند که در پادشاهی سعودی جرمی جدی محسوب می‌شود.

کشورهای عربی، بازار جدید نتفلیکس

نتفلیکس در سال‌های اخیر آثار سینمایی متعددی از عربستان سعودی، کویت و امارات متحده عربی را منتشر کرده است. این رویکرد به‌منظور جلب بازارهای جدید در میان کشورهای عربی صورت می‌گیرد و به‌گفته خودِ نتفلیکس در راستای «پروژه تقویت و افزایش محتوای عربی و استفاده بهینه از نوآوران عرب و نمایش روایت‌های آن‌ها به جهان» اجرا می‌شود.

در این راستا سه اثر سینمایی سعودی شامل بخش دوم همین سریال «ناحیه مسامیر» با هشت قسمت، «الخلاط+» ساخته فهد العمری و «الخطابه» با ژانر وحشت ساخته عبدالمحسن الضبعان در سال ۲۰۲۳ در نتفلیکس پخش شد. «الخلاط+» ادامه سریال «الخلاط» بود که در سال ۲۰۱۷ در نتفلیکس پخش شد و ۱,۵ میلیارد بیننده در شبکه‌های اجتماعی داشت.

این محصولات سینمایی به‌طور عمده نتیجه تلاش هنرمندان جوان و یا نام‌های مطرح است که روایت‌های تازه و جذاب را با سوژه‌های گوناگون و سبک‌های خلاقانه در جهان عرب ارائه می‌کنند.

به‌گفته خالد محمود، منتقد سینمایی مصر نتفلیکس در پی جذب مخاطبان بیشتر در عربستان سعودی و کشورهای حوزه خلیج فارس است. محمود در این‌باره گفت:

افزایش محصولات سینمایی و سریال‌هایی با ژانرهای اجتماعی و کمدی درباره جوانان و دغدغه‌ها و آرزوهایشان در منطقه عربی بخشی از برنامه نتفلیکس است. نتفلیکس در پی همگامی با گشایش و فضای باز در عرصه هنر سعودی است و همین گشایش منجر به رونق صنعت سینما و تلویزیون در این کشور شده است.

این در حالی است که عربستان سعودی با انتقادهای بسیار سازمان‌های مدافع حقوق بشر روبه‌روست. این سازمان‌ها معتقدند که حکومت سعودی از بخش سرگرمی استفاده می‌کند تا چهره خود را به‌عنوان یک رژیم مستبد در برابر جهانیان طور دیگری جلوه دهد.