فاطمه حسینی
کابل ــ شماری از مهاجران افغانستانی در ایران که رد مرز شده‌اند، می‌گویند با آنکه دارای اسناد و مدارک قانونی اقامت در ایران بودند، باز هم توسط پلیس بازداشت و به صورت اجباری از این کشور اخراج شدند.
در همین حال مسئولان افغانستانی در ریاست ارتباط خارجه هرات و بندر مرزی اسلام قلعه نیز تایید می‌کنند که در موارد زیادی نیروهای انتظامی ایران کسانی را نیز اخراج می‌کنند که دارای مدارک قانونی و با ویزه [ویزا] صادرشده از سوی نمایندگی‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان به آن کشور سفر کرده‌بودند.
مهاجران اخراج‌شده از جمهوری اسلامی ایران نیروهای انتظامی این کشور را به بدرفتاری و شکنجه متهم می‌کنند و می‌گویند وقتی ویزای ایران و پاسپورت افغانستان نزد پلیس ایران اعتباری ندارد و پاره می‌شود پس چرا کنسولگری‌های ایران در افغانستان از مردم پول گرفته و ویزا صادر می‌کنند؟
مهاجران افغانستانی در ایران: روایت‌هایی از تبعیض، تحقیر، ضرب‌و‌شتم و اخراج غیرقانونی
در این گزاش به سراغ جوانانی رفتیم که دارای پاسپورت افغانستان و ویزای جمهوری اسلامی ایران بودند ولی با وجود آن هم توسط ماموران پلیس ایران بازداشت و به صورت اجباری به افغانستان رد مرز شدند.
صفی الله، حضرت گل و خلیل احمد سه جوان افغانستانی و از باشنده‌های هرات و بغلان افغانستان هستند که به تازگی با مدارک قانونی از جمهوری اسلامی ایران اخراج شدند.
آنها می‌گویند در نزدیکی تهران در شهر پرند زمانی که می‌خواستند به خانه یکی از دوستان خویش به مهمانی بروند در منطقه کیسون زون ۷ بلوک ۱۳ به دست مأموران پلیس بازداشت شدند. به گفته این سه جوان، مأموران بدون اینکه اساساً حرف آنها را بشنوند، آن سه را داخل خودرو پلیس انداختند، اسناد هویتی‌شان را پاره کردند و بعد از دو روز، آنها را از مرز دوغارون به افغانستان رد مرز کردند.
صفی الله می‌گوید:
بعد از رد مرز شدن توسط پلیس ایران به شهرک مرزی اسلام قلعه پیش مسئول طالبان مراجعه نمودم و بعد از دادن معلومات برای او به شهر هرات سفر کردم و به ریاست ارتباط خارجه طالبان نیز عارض شدم و حتی به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در هرات نیز شکایت بردم اما هیچ کسی به دادم نرسید و به مشکل من رسیدگی نشد.
این جوان افغانستانی می‌گوید که ویزای سه ماهه ایران داشته و تنها ۲۲ روز از زمان قانونی ویزای خود را در ایران سپری کرده بود و باید تا دو ماه و هشت روز دیگر نیز در ایران اجازه اقامت می‌داشت اما با برخورد غیرقانونی نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی روبرو و اخراج شد.
علاو بر او، دو دوست دیگر این جوان افغانستانی، حضرت گل و خلیل احمد، نیز می‌گویند بدون اینکه از آنها پرس و جو صورت گیرد پاسپورت‌های‌شان را نیروهای پلیس ایران پاره کردند. سپس آنها نیز رد مرز شدند.
ماموران ایرانی گفتم من دارای مدرک قانونی هستم، آنها به حرف من هیچ اعتنایی نکردند و به من گفتند پاسپورت افغانستان در ایران اعتباری ندارد و من نمی‌توانم به کار کردن و زندگی در ایران ادامه دهم. من با ویزه قانونی به ایران رفته بودم. مبلغ صد یورو پول ویزا و مبلغ ده یورو پول بیمه پرداخت کرده بودم. فقط یک ماه در ایران ساکن بودم و بعد اخراج شدم.
نعمت‌الله واحدی، یک مهاجر قانونی اخراج‌شده از ایران
فعالان حقوق بشری در افغانستان اخراج مهاجرین افغانستانی دارای ویزای جمهوری اسلامی و مدارک قانونی را ناقض اصول و موازین بین‌المللی می‌دانند و می‌گویند برخوردهای پلیس ایران در این اواخر به‌شدت خشونت‌آمیز شده است.
عبدالحق فطرت، کارشناس روابط بین الملل و استاد دانشگاه در شهر کابل می‌گوید:
حکومت ایران و رهبر این کشور گرچه در خیلی از موارد دم از اسلام می‌زند و خود را سردمدار مسلمانان در جهان می‌داند، ولی برخورد نظامی تحت رهبری خامنه‌ای با مهاجرین بیچاره افغانستانی دور از ارزش‌های انسانی و اسلامی است.
نعمت‌الله واحدی یکی دیگر از افغانستانی‌هایی است که هفته گذشته با پاسپورت و ویزای قانونی در منطقه میدان ابوذر تهران گرفتار پلیس ایران شد. او را نیز سپس از این کشور اخراج کردند.
حجاب، ملیت، قومیت و طبقه: رد مرز کبری غلامی چه پیام‌هایی دارد؟
واحدی می‌گوید:
زمانیکه در یک رستورانت ایرانی مصروف خدمت به مردم بودم و به کار قانونی با اسناد قانونی ادامه می‌دادم، توسط دو مامور امنیتی ایران دستگیر شدم و بعد از نشان‌دادن پاسپورت برای ماموران ایرانی گفتم من دارای مدرک قانونی هستم، آنها به حرف من هیچ اعتنایی نکردند و به من گفتند پاسپورت افغانستان در ایران اعتباری ندارد و من نمی‌توانم به کار کردن و زندگی در ایران ادامه دهم.
واحدی می‌افزاید:
من با ویزه قانونی به ایران رفته بودم. مبلغ صد یورو پول ویزا و مبلغ ده یورو پول بیمه پرداخت کرده بودم. فقط یک ماه در ایران ساکن بودم و بعد اخراج شدم. ابتدا پاسپورت مرا گرفتند تا از بین ببرند ولی با آه و فریاد زیاد زمانی که مرا می‌خواستند رد مرز کنند پاسپورت مرا دادند و ویزه من که بالای یک ورق مجزا پرینت شده بود، برایم داده نشد و من رد مرز شدم.
مقامات مرزی طالبان در شهر هرات نیز می‌گویند برخورد پلیس ایران با مهاجران افغانستانی در ماهای اخیر به شدت با خشونت همراه بوده است.
مولوی عبدالله قیومی، آمر امور مهاجرین می‌گوید کسانی که با ویزه قانونی به ایران می‌روند، در خیلی از موارد آزار و اذیت و از سوی سربازان ایرانی از این کشور اخراج می‌شوند.
او می‌افزاید:
پاسپورت افغانستان و ویزه ایران برای سربازان ایرانی اعتبار ندارد و در خیلی از مواقع بر افغانستانی‌های مهاجر ظلمی صورت می گیرد که قابل برداشت نیست. انتظار مردم افغانستان از حکومتی به نام جمهوری اسلامی ایران و همسایه چنین نیست.
عبدالستار نائب، کارشناس روابط بین الملل و استاد دانشگاه معتقد است که برای جمهوری اسلامی، اخراج مهاجرین افغانستان یک موضوع سیاسی است و هراز گاهی به صورت گسترده دست به چنین اقداماتی می‌زند زیرا تهران می‌خواهد برای انحراف اذهان از موضوعات دیگر، توجه را به بدرفتاری با مهاجرین تغییر مسیر دهد.
نائب می‌گوید:
حکومت جمهوری اسلامی ایران روزانه به‌خاطر منفعت خویش برای هزاران افغانستانی ویزا صادر می‌کند و پول زیادی را از مردم افغانستان به‌دست می‌آورد. وقتی پول افغانستانی‌ها را قونسلگری‌های ایران در افغانستان بدست می‌آورند مشکلی نیست اما وقتی افغانستانی‌ها وارد این کشور شوند، بالای‌شان ظلم صورت می‌گیرد. از همین رو ایران درین زمینه پابند به کنوانسیون‌های بین المللی و رویه‌های موجود جهانی در قبال مهاجرین نبوده بلکه بخاطر اهداف سیاسی و منافع خویش دست به کارهای خلاف قوانین مهاجرتی نیز می‌زند.
مسئولان در جمهوری اسلامی ایران بارها گفته اند که طرح اخراج «مهاجرین غیرقانونی» ازین کشور را با جدیت دنبال می‌کنند ولی در موارد بسیاری همچون موارد مطرح‌شده در این گزارش، کسانی که دارای اسناد قانونی و حتی پاسپورت و ویزا نیز هستند، از ایران اخراج می شوند. این اقدام خلاف کنوانسیون‌های بین المللی و رویه‌های موجود حقوق بشری در جهان است.
