بخش حقوق
خبرگزاری کار ایران (ایلنا) ابتدا اعلام کرده بود که ۲۲ کارگر به علت افزایش گاز متان در معدن زغال‌سنگ معدنجو و انفجار در این معدن جان باختند. این خبرگزاری دوشنبه دوم مهرماه به‌نقل از محمدعلی آخوندی، مدیرکل مدیریت بحران استان خراسان جنوبی نوشت: «تاکنون پیکر ۳۵ کارگر معدن زغال سنگ در طبس از معدن خارج شده است».
به‌گفته آخوندی شب گذشته (یکشنبه) پیکر چهار تن دیگر از کارگران را از معدن به بیرون منتقل کردند و همچنان ۱۴ کارگر دیگر در معدن محبوس هستند.
معدن زغال‌سنگ معدنجو، متعلق به «شرکت زغال‌سنگ پروده طبس» در استان خراسان جنوبی در محور یزد به طبس، حدود ساعت ۲۲:۲۱ شنبه ۳۱ شهریور دچار انفجار شد. دست‌کم ۶۹ کارگر در بلوک B و C این معدن «خصوصی» مشغول کار بوده‌اند. برخی گزارش‌ها حاکی از مرگ ۵۲ کارگر و مصدوم‌شدن ۱۷ کارگر در دو انفجار بود.
در مورد اطلاع‌رسانی درباره این فاجعه تردیدهایی وجود دارد و احتمال می‌رود شمار کشته‌شدگان بیشتر از این آمار باشد.
ابراهیم رحیمیان، دبیر اجرایی نهاد حکومتی خانه کارگر طبس روز دوشنبه دوم مهر به ایلنا گفت تعداد کارگران جان‌باخته به ۳۴ نفر رسیده و ۲۰ نفر دیگر همچنان محبوس هستند و هنوز خارج نشده‌اند و اگر هیچ فرد محبوسی زنده بیرون نیاید، این حادثه ۵۴ کشته به‌همراه داشته است.
اسکندر مؤمنی، وزیر کشور یکشنبه شب یکم مهرماه در جلسه ستاد مدیریت بحران خراسان جنوبی گفته بود:
از مسیر اول ۳۱ پیکر به بیرون منتقل شده و در مسیر دوم، حدود یک‌هزار متر پیش‌روی شده و در ادامه می‌بایست گاز‌های تونل تخلیه گردد.
مؤمنی با اشاره به احتمال قصور در نجات کارگران گفت:
الان نمی‌خواهم قضاوتی داشته باشم، اما باید بررسی شود کارگران ماسک و اکسیژن سیار به همراه داشته‌اند یا فن هایی که گازها را از بین می‌برد و سنسورهایی که میزان گاز را تشخیص می‌دهند، درست عمل کرده‌اند؟!
روابط عمومی هلال احمر استان خراسان جنوبی صبح یکشنبه دلیل انفجار را «نشت گاز در یکی از کارگاه‌های شرکت زغال سنگ معدنجوی طبس» اعلام کرد. ابراهیم رحیمیان، دبیر اجرایی خانه کارگر طبس در این‌باره گفت:
نشت گاز متان، که ناشی از عدم سنجش گاز بوده است، منجر به انفجار مجدد شده است. این حادثه احتمالاً در سینه‌کار جلوی معدن رخ داده که ترکیب گاز متان و مونوکسید کربن، به‌صورت ناگهانی و در اثر یک حادثه دفعی فوراً نشت کرده سبب مسمومیت و مرگ کارگران پس از مسمومیت با انفجار شده است.
به‌گفته رحیمیان «حادثه کاملاً ناگهانی رخ داده و همه غافلگیر شدند».
حسن صادقی، رئیس نهادی به نام «اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری» این رویداد را به گردن «تحریم‌ها» انداخت و گفت علت اصلی «عدم ورود سیستم‌های هشداردهنده هوشمند به کارگران و مدیران برای تخلیه معادن و همچنین استخراج با رعایت کنترل ورودی و خروجی گاز» است. او از اتحادیه‌های کارگری آمریکا خواست تا آن‌چه «تحریم وسایل ایمنی کار توسط مقامات» آمریکایی خواند را محکوم کنند.
این در حالی است که محمود نوریان، عضو اسبق کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ایران گفت «این شرکت [معدنی] از جنبه تأمین ماشین‌آلات جدید و حتی وسایل ایمنی مشکلی نداشته است» و «تحریم‌ها می‌توانند بر ایمنی و میزان استخراج تأثیرگذار باشند، اما به‌نظر نمی‌رسد که مشکل عمده‌ای در این زمینه وجود داشته باشد».
سعید صدر منصوری، کارشناس ارشد حوزه ایمنی صنایع و معادن نیز بر ضرورت تعطیلی معادن زغال‌سنگ شرق کشور تأکید و بخش خصوصی و پیمانکاران را متهم کرد. او گفت:
پیمانکارهای کوچک و بزرگ بخش خصوصی که مشخص نیست دارای اهلیت هستند، یکی از اصلی‌ترین معضلات ایمنی صنایع معدنی کشور محسوب می‌شوند. خودخواهی بسیاری از ایشان موجب می‌شود که در بسیاری از موارد تا جایی که بتوانند از هزینه‌ها کم بگذارند.
صدر منصوری تأکید کرد که «باید شاهد تغییر نگرش حکمرانی بخش اقتصاد معدن کشور در سپردن کار به پیمانکاران بخش خصوصی باشیم».
کارگران معدن از جمله کارگرانی هستند که قربانی سودجویی پیمانکاران و صاحبان معادن می‌شوند که برای سود بیشتر از تأمین ابزار ایمنی استاندارد و رعایت اصول ایمنی سر باز می‌زنند.
سازمان پزشکی قانونی در سال ۱۴۰۲ مرگ دست‌کم دو هزار و ۱۱۵ کارگر را بر اثر حوادث کاری ثبت کرده است. بخش زیادی از حوادث کاری مرگبار در کارگاه‌های خارج از شمول قانون کار، رخ می‌دهد که کارگران آن نه قرارداد کاری دارند و نه بیمه هستند.
