اردن می‌گوید «توطئه» جمهوری اسلامی ایران در قاچاق تسلیحات به این کشور را خنثی کرده است

بخش خبر

رویترز چهارشنبه ۲۶ اردیبهشت / ۱۵ مه به‌نقل از منابع اردنی به رویترز نوشته است که این تسلیحات توسط شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در سوریه به یک هسته اخوان‌المسلمین در اردن ارسال شده است که با شاخه نظامی گروه حماس ارتباط دارد. آن‌ها گفتند که این محموله تسلیحاتی زمانی که اعضای این هسته در اواخر ماه مارس دستگیر شدند، ضبط شد. آن‌ها اردنی‌های فلسطینی‌تبار بودند.

انتشار این خبر و دستگیری‌های ادعایی که برای نخستین بار گزارش می‌شود، در زمانی است که تنش‌های شدید در خاورمیانه میان اسرائیل مورد حمایت آمریکا و حماس، بخشی از شبکه «محور مقاومت» ایران در غزه جریان دارد. گروه‌های نیابتی ایران برای مقابله با اسرائیل در طول دهه‌ها ایجاد شده‌اند.

دو منبع اردنی که به دلیل گفت‌وگو در مورد مسائل امنیتی نخواستند نامشان فاش شود، با استناد به تحقیقات در حال انجام و عملیات مخفی، از بیان این‌که چه «اقدامات خرابکارانه‌ای» در حال برنامه‌ریزی بود، خودداری کردند.

آن‌ها گفتند هدف از این «توطئه» بی‌ثبات کردن اردن است، کشوری که می‌تواند به نقش مهمی در منطقه‌ و بحران غزه ایفا کند، زیرا میزبان یک پایگاه نظامی ایالات متحده آمریکا است و با اسرائیل و همچنین سوریه و عراق مرز مشترک دارد. این دو کشور اخیر هر دو خانه شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران هستند.

منابع اردنی مشخص نکردند که چه سلاح‌هایی در ماه مارس گذشته کشف و ضبط شده است اما گفتند که در ماه‌های اخیر نهادهای امنیتی اردن تلاش‌های متعدد ایران و گروه‌های متحدش را برای قاچاق اسلحه از جمله قاچاق مین‌های کلیمور، مواد منفجره C4 و Semtex، موشک، سلاح‌های کلاشینکف و کاتیوشای ۱۰۷ میلی‌متری خنثی کرده‌اند.

به‌گفته آن‌ها، بیشتر جریان مخفیانه ارسال تسلیحات به اردن به سمت اراضی فلسطینی کرانه باختری، همسایه تحت اشغال اسرائیل بوده است. با این حال، آن‌ها می‌گویند برخی از سلاح‌ها – از جمله سلاح‌هایی که در ماه مارس ضبط شد – برای استفاده در اردن توسط گروه اخوان‌المسلمین وابسته به شبه‌نظامیان حماس در نظر گرفته شده بود.

یکی از منابع آگاه به مسائل امنیتی شیوه عملیات قاچاقچیان اسلحه را چنین توضیح داد: آن‌ها این سلاح‌ها را در گودال‌هایی به نام نقاط مرده پنهان می‌کنند. از طریق جی‌پی‌اس موقعیت آن‌ها را تشخیص می‌دهند و از محل آن‌ها عکس می‌گیرند و سپس به افراد خود دستور می‌دهند که آن‌ها را در این محل‌ها پیدا کنند.

اخوان‌المسلمین اسلام‌گرایان فراملی هستند و حماس شاخه‌ای از آن‌ها محسوب می‌شود که در دهه ۱۹۸۰ تأسیس شد. گروه اخوان‌المسلمین می‌گوید که از خشونت حمایت نمی‌کند. اخوان‌المسلمین اردن چندین دهه است که به‌طور قانونی در این کشور پادشاهی فعالیت می‌کند.

مقام‌های اردن بر این باورند که ایران و گروه‌های متحد آن مانند حماس و حزب‌الله لبنان در تلاش هستند تا اعضای جوان و رادیکال اخوان‌المسلمین اردن را برای عملیات ضداسرائیلی و آمریکایی خود جذب کنند. به‌گفته این دو منبع، تلاش آن‌ها برای گسترش شبکه منطقه‌ای نیروهای همسو با تهران است.

یکی از نمایندگان ارشد اخوان‌المسلمین اردن تأیید کرد که برخی از اعضای آن در ماه مارس با داشتن سلاح دستگیر شدند، اما گفت هر کاری که صورت می‌گیرد مورد تأیید این گروه نیست.

این نماینده ارشد اخوان‌المسلمین که به‌دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود گفت: «میان اخوان‌المسلین و مقام‌های اردن گفت‌وگو جریان دارد. آن‌ها می‌دانند که اگر اشتباهاتی وجود داشته باشد، این اخوان‌المسلمین و سیاست‌هایش نیست، بلکه افراد منفرد هستند.»

یکی دیگر از شخصیت‌های ارشد اخوان‌المسلین، که خواست نامش فاش نشود، به رویترز گفت صالح العاروری، معاون شاخه سیاسی حماس و رهبر این گروه در کرانه باختری اعضای هسته‌ی دستگیرشده را استخدام کرده بود. العاروری ژانویه گذشته در پی حمله پهپادی به دفاتر حماس در حومه‌ جنوبی بیروت که به اسرائیل نسبت داده می‌شود، کشته شد. او را حلقه اتصال حزب‌الله لبنان و حماس و همچنین «مهندس طوفان الاقصی»، عملیات حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ می‌دانند.

اردن گفته است که در طول سال گذشته بسیاری از تلاش‌های افراد نفوذی مرتبط با شبه‌نظامیان طرفدار ایران در سوریه را خنثی کرده است. به گفته اَمان آن‌ها با پرتاب‌کننده‌های راکت و مواد منفجره از مرزهای اردن عبور کرده‌ بودند و برخی از تسلیحات شناسایی نشده‌اند. ایران وجود چنین تلاش‌هایی را رد کرده است.

ماه گذشته، پس از پیوستن اردن به تلاش‌های تحت رهبری ایالات متحده آمریکا برای کمک به اسرائیل در سرنگونی پهپادها و موشک‌های شلیک‌شده توسط ایران، منتقدان اردن تصاویر ساختگی با عباراتی مانند «خائن»، «غربی» و «عروسک خیمه‌شب‌بازی» را که در آن‌ها پادشاه اردن در پرچم اسرائیل پیچیده شده بود، در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند.

در ایران نیز طرفداران حکومت جمهوری اسلامی در شبکه‌های اجتماعی فعال شدند و علیه اردن تبلیغ کردند. آن‌ها از جمله خطاب به عبدالله دوم، پادشاه اردن نوشتند: «عبدالشیطان ملعون، نوبت تو نیز خواهد رسید‌» و «چالش بعدی خاورمیانه تو هستی».

به‌گفته سعود الشرافت، سرتیپ سابق در اردن، تصمیم این کشور برای پیوستن به قدرت‌های غربی در سرنگونی پهپادهای ایرانی تا حدودی ناشی از ترس مقام‌های اردنی بود که ممکن است کشورشان در نبرد استراتژیک ایران علیه اسرائیل غرق شود.

الشرافت افزود «ایرانی‌ها دستوراتی برای جذب اردنی‌ها و نفوذ به خاک اردن از طریق عوامل خود دارند» و تلاش‌های آن‌ها برای جذب افراد، همه اقشار جامعه را در بر می‌گیرد.

به گفته بسیاری از مقامات و دیپلمات‌های منطقه، یکی دیگر از عوامل محرکه مقام‌های اردنی در کمک به قدرت‌های غربی، حمله بی‌سابقه به پایگاه نظامی آمریکا در اردن در ماه ژانویه توسط گروه‌های همسو با ایران مستقر در عراق بود که در آن سه سرباز آمریکایی کشته و ۴۰ نفر زخمی شدند. گفته شد که این حمله در حمایت از حماس در جنگ با اسرائیل انجام شده است.

یک دیپلمات نزدیک به تهران به رویترز گفت جاه‌طلبی ایران برای ایجاد پایگاهی نیابتی در اردن به قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس بازمی‌گردد که در سال ۲۰۲۰ توسط آمریکا ترور شد.

این دیپلمات گفت قاسم سلیمانی معتقد بود که با توجه به روابط قوی اردن با آمریکا و غرب، ایجاد یک گروه متحد در اردن که قادر به مبارزه با اسرائیل باشد برای برتری استراتژیک تهران در منطقه بسیار مهم است.

مقام‌های اردن به‌طور علنی در مورد توطئه ادعایی ارسال تسلیحات و دستگیری‌های جانبی آن صحبت نکرده‌اند.

یکی از دو منبع اردنی که از توطئه ادعایی خبر دادند، گفت مقام‌های اطلاعاتی اردن با ۱۰ شخصیت ارشد اخوان‌المسلمین تماس گرفته‌اند تا به آن‌ها اطلاع دهند که هسته‌ای را که به‌عنوان پل ارتباطی بین این گروه و حماس عمل می‌کرد، دستگیر کرده‌اند.

خصومت ایران و اردن به سال ۲۰۰۴ و پس از حمله آمریکا به عراق برمی‌گردد، زمانی که عبدالله دوم ایران را به تلاش برای ایجاد «هلال شیعی» به‌منظور گسترش قدرت منطقه‌ای خود متهم کرد.

ملک عبدالله از تصمیم خود برای سرنگونی پهپادهای ایران به‌عنوان اقدامی دفاعی دفاع کرد و آن را به نفع اسرائیل ندانست. او هشدار داد که «اردن میدان جنگ برای هیچ طرفی نخواهد بود».

به‌گفته این دو سیاستمدار اردنی، مداخله نظامی این کشور همچنین با این هدف بود که به دولت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل نشان دهد که اردن یک منطقه حائل حیاتی برای امنیت منطقه است.

پادشاهی اردن از تشکیل کشور فلسطین و راه حل دو کشور حمایت می‌کند و معتقد است که این راه حل تنها به سود فلسطینی‌ها نیست بلکه به نفع اردن نیز هست و مردم فلسطین به سرزمین خود بازمی‌گردند.

طبق گزارش دفتر مرکزی آمار فلسطینی‌ها، حدود هفت میلیون و ۳۰۰ هزار آواره فلسطینی در جهان زندگی می‌کنند. در این میان بیش از شش میلیون فلسطینی در کشورهای عربی زندگی می‌کنند که تقریبا نیمی از آن‌ها در اردن، در مرز شرقی اسرائیل استقرار یافته‌اند. اکثر فلسطینی‌های مقیم اردن از حقوق شهروندی کامل و برابر با سایر شهروندان برخوردارند.

بیش از یک میلیون پناهنده فلسطینی هم در لبنان، سوریه و مصر به‌سر می‌برند.