امپراتوری «هکتور» شمخانی در دُبی: گزارش بلومبرگ از دور‌زدن تحریم‌های نفتی توسط پسر شمخانی

بخش سیاست

فساد و رسوایی‌های گسترده خاندان علی شمخانی، دبیر سابقِ شورای عالی امنیت ملی ایران و مشاور کنونی خامنه‌ای، روز به روز بیشتر به بیرون درز می‌کند. گزارش‌ها و مقالات متعددی طی چند سال گذشته به طور ویژه درباره فعالیت‌های اقتصادی پسر علی شمخانی، حسین، در رابطه با دور‌زدن تحریم‌های نفتی منتشر شده است: از فساد در شرکت‌های صادرکننده پتروشیمی تا نقل‌وانتقالات مالی ازطریق صرافی‌های مورد اعتماد حکومت.

این بار خبرگزاری بلومبرگ، طی گزارشی مفصل، از دورزدن تحریم‌های نفتی توسط حسین شمخانی ازطریق شرکت تجاری میلاوس گروپ (Milavous Group) پرده برداشته است. بنا به این گزارش، شرکت میلاوس گروپ، که دفتر اصلی آن در طبقه سی‌وهشتمِ یکی از برج‌های مجلل دبی با چشم‌اندازی به خلیج است، طی فقط دو سال بدل به یکی از بازیگران اصلی حوزه انرژی در دبی شده است و گردش مالی این شرکت در سال ۲۰۲۲ به حدود ۱۵ میلیارد دلار رسیده است. بلومبرگ شرکت‌های تحت کنترل شمخانی پسر را یک «امپراتوری» اقتصادی قلمداد کرده که نه فقط نفت خام جمهوری اسلامی و روسیه را به سرتاسر جهان توزیع می‌کند بلکه همچنین محصولات پتروشیمی کشورهایی که تحریم نیستند را در بازار جهانی به فروش می‌رساند.

شرکت میلاوس، بنا به گزارش بلومبرگ، «گاهی اوقات نفت خام از مناطق مختلف را با هم مخلوط می‌کند تا حدی که حتی خریدارانی که اقدام به آزمایش بشکه‌ها می‌کنند، ممکن است نتوانند کشور مبدأ را شناسایی کنند». بلومبرگ همچنین ادعا کرده کم‌تر کسی در دبی از هویت پسر شمخانی مطلع است و این آقازاده را در میان حلقه‌های بیزینسی با نام «هکتور» می‌شناسند. کارکنان سابق این شرکت به بلومبرگ گفته‌اند که کارکردن در این شرکت «چیزی شبیه به فیلم‌های جاسوسی» است که افراد با اسم‌های مستعار با یکدیگر مراوده دارند.

بلومبرگ این گزارش اختصاصی درباره «صعود حسین شمخانی به صدر بازار جهانی نفت» را برمبنای مستندات مشاهده‌شده توسط خود بلومبرگ و مصاحبه با ۳۶ نفر از کسانی که با فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌های تحت شبکه شمخانی آشنا هستند تنظیم کرده است.

Ad placeholder

شرکت میلاوس گروپ در دبی فقط بخشی از امپراتوری هکتور شمخانی است؟

وب‌سایت رسمی شرکت میلاوس گروپ، که بنا به ادعای بلومبرگ منسوب به حسین شمخانی است، فعالیت‌های اصلی خود را در حوزه «تجارت کالا»، «حمل‌ونقل ازطریق کشتی»، و «سرمایه‌گذاری» عنوان کرده است. در این وب‌سایت، هیچ اطلاعاتی درمورد خانواده شمخانی یافت نمی‌شود. مدیرعامل شرکت میلاوس، محمد الهاشمی، در پاسخ به بلومبرگ گفته که این شرکت «هیچ ارتباطی با شمخانی ندارد». وکیل نماینده شرکت هم گفته میلاوس گروپ «تمام قوانین را رعایت می‌کند و هیچ ارتباطی با منافع روسیه یا ایران ندارد». حسین شمخانی نیز اعلام کرده هیچ نقشی در مدیریت میلاوس ندارد و دور‌زدن تحریم‌های نفتی علیه ایران و روسیه را تکذیب کرده است.

شمخانی در بیانیه‌ای که توسط وکیلش به بلومبرگ ارسال شده، گفته:

من در صنعت کالا، آن‌طور که بلومبرگ مطرح می‌کند، هیچ دخالتی ندارم و عمدتاً در زمینه لجستیک فعالیت می‌کنم. تاجایی که به کسب‌وکارم مربوط می‌شود، من در کشورهایی که تحت تحریم نیستند فعالیت می‌کنم.

گرچه ایالات متحده محدودیت‌هایی بر فروش نفت ایران و روسیه ازطریق تحریم‌ها اعمال کرده است، اما بسیاری از کشورها از جمله امارات متحده عربی و چین مشمول این محدودیت‌ها نیستند. حسین شمخانی نیز تا به حال مشمول تحریم‌های ایالات متحده قرار نگرفته و قانون امارات متحده عربی نیز ممانعتی برای تجارت نفت خام از ایران یا روسیه توسط شرکت‌ها ندارد. برخی از منابع بلومبرگ همچنین گفتند که نهادهای تحت شبکه حسین شمخانی با خریداران چینی تجارت قابل توجهی دارند و بسیاری از این معاملات به «یوان»، ارز ملی چین، انجام می‌شود و بنابراین این معاملات تجاری خارج از دایره تحریم‌های آمریکاست. با‌این‌وجود، منابع بلومبرگ ادعا کردند که خزانه‌داری آمریکا و اف‌بی‌آی تحقیقاتی را درباره فعالیت‌های اقتصادی حسین شمخانی به دلار در دست دارند.

بنا به گفته سعید آگنجی، پژوهشگر ایرانی که سال‌هاست صنعت کالاهای کشور را بررسی می‌کند، شبکه شمخانی را می‌توان یکی از سه بزرگ‌ترین تاجران نفت در ایران دانست. آنها ناوگان دریایی با ده‌ها نفت‌کش و کسب‌وکار پنهان با شرکت‌های بزرگ نفتی دارند. اگر هر یک از شرکت‌ها تحریم شوند، این موضوع می‌تواند بازار نفت را به طور کامل مختل کند.

منابع بلومبرگ گفتند که حسین شمخانی بر شبکه‌ای پیچیده از شرکت‌ها نظارت دارد که میلاووس گروپ فقط به‌عنوان یکی از شرکت‌های مادر در این شبکه عمل می‌کند. اطلاعات مربوط به مالکیت، سهام‌داری و کنترل کسب‌وکار به راحتی قابل پنهان کردن است و افراد دیگری به‌طور رسمی به عنوان مالک و مدیر ثبت شده‌اند:

حتی اگر شمخانی به‌طور رسمی مالک تمام این شرکت‌ها نباشد، او در تأسیس ده‌ها شرکت یا در هدایت فعالیت‌های آنها نقش داشته است. شرکت میلاوس در میان آنها برجسته است، اما او به طور مؤثر بر ده‌ها کشتی نیز کنترل دارد.

با دور‌زدن تحریم‌ها و ظهور چین به‌عنوان یک ابرقدرت اقتصادی در نظم جهانی درآمد‌های نفتی جمهوری اسلامی به همان اندازه سال ۲۰۱۶، یعنی پیش از خروج ترامپ از برجام و آغاز تحریم‌ها، رسیده است. راشل زیامبا، بنیان‌گذار شرکت مشاوره Ziemba Insights مستقر در نیویورک، گفته:

ایران به همراه مجموعه‌ای از واسطه‌ها و خریداران چینی، شبکه‌های مالی به‌هم‌پیوسته‌ای را راه‌اندازی کرده است که به فروش نفت علی‌رغم تحریم‌های گسترده کمک می‌کند.

Ad placeholder

از آقازاده حسین شمخانی، پسر دریابان سپاه پاسداران، علی شمخانی چه می‌دانیم؟

در طول سه دهه گذشته، علی شمخانی به عنوان فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وزیر دفاع و سپس دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، در بالاترین نهاد‌های امنیتی و نظامی خدمت کرده است. «شمخانی پدر» نقش مهمی در نزدیکی تهران به عربستان سعودی و امارات متحده عربی ایفا کرد. اما موقعیت شمخانی با علی‌رضا اکبری، معاون او در دوران وزارت دفاع، متزلزل شد. بنا به ادعای حکومت، معاون شمخانی جاسوس بریتانیا از آب درآمد و بامداد ۲۴ دی‌ماه ۱۴۰۱ اعدام شد.

در این پرونده و اعترافاتی که از او در رسانه‌های جمهوری اسلامی پخش شد نام یک فرد پررنگ بود: علی شمخانی. ارتباط نزدیک اکبری با شمخانی و ادعای جمهوری اسلامی مبنی بر اینکه او اطلاعات حساس هسته‌ای را به غربی‌ها داده، جایگاه شمخانی در نظام را تغییر داد. در همین بستر و زمینه بود که سال گذشته شمخانی به‌عنوان دبیرکل شورای امنیت عالی با اکبر احمدیان جایگزین شد، گرچه او همچنان به علی خامنه‌ای مشاوره می‌دهد.

حتی پیش از تزلزل شمخانی پدر و تشدید ستیز‌های درون‌طبقاتی جمهوری اسلامی، فساد گسترده آقازاده‌های این چهره امنیتی-نظامی، به‌لطف تحریم‌های گسترده ایالات متحده، به رسانه‌ها درز یافته بود. «شمخانی پسر» در سال ۲۰۰۸، زمانی که ۲۴ سال داشت در برنامه زنده صدا و سیما در کنار پدر ظاهر شد. در پاسخ به سؤال مجری برنامه درمورد شغل او، شمخانی پسر گفت: «کار آزاد دارم». مجری با خوش‌مزگی می‌پرسد: «خب پدر مثلاً یک جایی برای‌تان کاری جور نکرده؟ … پارتی‌بازی نکرده؟». شمخانی پدر اما می‌گوید: «من یک توصیه به ایشون {پسرم} کردم که هرگز سراغ کار دولتی نرود».

سه سال بعد حسین شمخانی این توصیه پدر را خوب آویزه گوش کرد و زمانی که فقط ۲۷ سال داشت، همراه با برادر خود شرکت ادمیرال گروپ (Admiral Group) را در سال ۱۳۹۰/ ۲۰۱۱ در دُبی احداث کرد، یک کمپانی حمل‌ونقل دریایی که در تجارت خلیج فارس و جنوب آسیا تخصص دارد و کارش عموماً دور‌زدن تحریم‌های نفتی است.

خبرگزاری ایلنا ۲۹ بهمن ۱۴۰۰ از توقیف یک کشتی به نام «کابل»، متعلق به شرکت ادمیرال و فرزندان شمخانی، توسط مقامات هندی خبر داده بود. بندر دولتی هند در آن زمان اعلام کرده بود که‌ در مدارک ارائه شده از سوی این کشتی و محموله‌‌های آن مغایرت وجود دارد. علی شمخانی در آن زمان طی یک توئیت در شبکه اکس (توئیتر سابق) نوشت:

زخم تحریم با برنامه غرب و شمشیر بی‌تدبیری و وادادگی غرب‌گراهای داخلی، پیکر مقاوم مردم ایران را مجروح ساخته. برای التیام این زخم از جان و آبرو مایه می‌گذاریم. ناگفته‌ها بماند برای بعد.

در توضیح شرکت آدمیرال اعلام شده بود که پس از گذشت حدود پنج سال به ظرفیت حمل کالایی معادل ۱۶ هزار TEU (۱۶ هزار کانتینر ۲۰ فوتی) در حوزه خلیج فارس، اقیانوس هند و بنادر خاور دور رسیده و قادر به ارائه سرویس‌های حمل‌ونقل کانتینری است. به گزارش بلومبرگ، بعد از تحریم پدر توسط وزارت خزانه‌داری ایالات متحده و توقیف یکی از کشتی‌های شرکت ادمیرال، که هر دو در سال ۲۰۲۰ رخ می‌دهند، فعالیت این کمپانی کاهش یافته و کم‌کم جایش را به کنسرسیوم جدیدی از شرکت‌ها نظیر میلاوس گروپ داده که در ژانویه ۲۰۲۲ در دبی تأسیس شده است و در عرض دو سال تعداد کارمندان خود را به ۲۰۰ نفر افزایش داده است (گرچه در وب‌سایت رسمی این شرکت اعلام شده که بنیان‌گذاران آن بیش از ۷۰ سال تجربه دارند، بدون اینکه نام‌ها یا نقش‌های قبلی آنها را فاش کند).

سید مهدی صدرالساداتی، داماد محمدرضا مدرسی یزدی، و طلبه‌ای که صفحه اینستاگرام‌اش ۳۱۵ هزار دنبال‌کننده دارد، پیشتر نوشته بود:

حسین شمخانی پسر بزرگ آقای شمخانی مدیر کشتیرانی آدمیرال است و طبق اطلاعات فیس‌بوکش فارغ‌التحصیل دانشگاه Lebanese american university است. خرج هر ترم دانشگاه تا ۱۰ هزار دلار است. حسن شمخانی پسر دیگر نیز از مدیران همین شرکت است.

مهدی صدرالساداتی همچنین با انتشار یک ویدیو اعلام کرده بود که یک مجموعه آپارتمانی به ارزش هزار میلیارد تومان در خیابان فرشته تهران متعلق به «آذرمیدخت طباطبایی»، همسر علی شمخانی است. به نوشته صدرالساداتی، خانواده شمخانی همچنین مجوز ساخت‌وساز گسترده در تهران، لواسان، اهواز، شوش و شمال ایران را دریافت کرده‌اند. سال ۹۷ نیز ماجراهای ویلای «حسن میرمحمدعلی» داماد شمخانی و «هانی میرمحمدعلی»، همسر «فاطمه حسینی» نماینده مجلس دهم و «هادی میرمحمدعلی» خبرساز شد.

طبق پروفایل لینکدین، حسین شمخانی اکنون در دهه چهارم زندگی به‌سر می‌برد. او در مسکو و بیروت تحصیل کرده و سپس به پایتخت ایران بازگشته تا در رشته مدیریت کسب‌وکار (MBA) مدرک کارشناسی‌ ارشد دریافت کند. به گفته منابع بلومبرگ، شمخانی بیشتر وقت خود را در دبی می‌گذراند، شهری که در آن او صاحب املاک لوکس است. این آقازاده به‌شدت بر حفظ حریم خصوصی خود تاکید دارد، طوری که حتی در جشن تعطیلات شرکت میلاوس در دسامبر، مجری او را با نام “H” معرفی کرده و با تشویق گسترده حضار همراه شده است. افرادی که او را می‌شناسند، می‌گویند او طور «متواضعانه» لباس می‌پوشد، عینک می‌زند و اغلب کت و شلوار به تن دارد. آنها گفتند که او «مودب و جدی» است و حافظه خوبی برای تولدها دارد و گاهی اوقات به مناسبت روز خاص یک همکار، او را با آواز خوش‌آمد می‌گوید.

آیا انتشار اخبار فساد و جاسوسی حول خاندان شمخانی به این معناست که شمخانی هم قرار است مانند دیگر مهره‌های سوخته نظام ابتدا بی‌حیثیت و سپس برکنار شود؟ جواب هر چه باشد، مسلم است که نزاع و شکاف‌های درونی جمهوری اسلامی طی سال‌های اخیر بیش از پیش شدت و حدت گرفته است و با مرگ قریب‌الوقوع خامنه‌ای نیز تشدید می‌یابد.

Ad placeholder