بخش سیاست
سازمان دیده‌بان حقوق بشر پنج‌شنبه ۲۰ اردیبهشت / ۹ مه با انتشار گزارشی نسبت به وضعیت دارفور غربی سودان هشدار داد و گفت حملات «نیروهای پشتیبانی سریع» سودان (RSF) و شبه‌نظامیان متحد آن در الجنینه، مرکز ایالت دارفور غربی، بین ماه‌های آوریل و نوامبر سال ۲۰۲۳ میلادی هزاران نفر را کشته و صدها هزار نفر را آواره کرده است.
در گزارش دیده‌بان حقوق بشر آمده است:
جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی گسترده‌تر، بخشی از کارزار پاکسازی قومی علیه گروه قومی ماسالیت و سایر جمعیت‌های غیرعرب در الجنینه و اطراف آن است.
گزارش ۲۱۸ صفحه‌ای دیده‌بان حقوق بشر با عنوان «ماسالیت به خانه بازنمی‌گردد ـ پاکسازی قومی و جنایت علیه بشریت در الجنینه، دارفور غربی، سودان»، حملات بی‌وقفه از آوریل تا ژوئن ۲۰۲۳ به محله‌هایی از الجنینه را که ساکنان آن‌ها عمدتاً از قوم ماسالیت هستند، مستند کرده است.
دیده‌بان حقوق بشر مسئول این حملات را گروه شبه‌نظامی «نیروهای پشتیبانی سریع» می‌داند که با متحدان مسلح عرب خود از جمله گروه مسلح جبهه سوم «تمازج»، علیه ارتش سودان (SAF) می‌جنگد.
این گزارش می‌گوید خشونت‌ها، از جمله شکنجه، تجاوز جنسی و غارت در اوایل ماه نوامبر دوباره تشدید شد و از آوریل ۲۰۲۳ بیش از نیم میلیون نفر از دارفور غربی به چاد گریختند. تا پایان اکتبر سال گذشته میلادی ۷۵ درصد آورگان از الجنینه بودند.
تیرانا حسن، مدیر اجرایی دیده‌بان حقوق بشر جنایت‌های رخ داده در الجنینه را «خشونت عظیم» خواند و گفت «دولت‌ها، اتحادیه آفریقا و سازمان ملل باید از هم‌اکنون برای محافظت از غیرنظامیان اقدام کنند».
سازمان دیده‌بان حقوق بشر افزوده است:
تجاوزات جدی علیه مردم ماسالیت و دیگر جمعیت‌های غیرعرب، با هدف بیرون راندن دائمی آن‌ها از منطقه، به‌منزله پاکسازی قومی است. نابود کردن تمام یا بخشی از ماسالیت‌ها دست‌کم در دارفور غربی، نشان می‌دهد که نسل‌کشی در آن‌جا انجام شده و یا در حال انجام است.
دیده‌بان حقوق بشر برای تهیه این گزارش، بین ماه‌های ژوئن ۲۰۲۳ و آوریل ۲۰۲۴ با بیش از ۲۲۰ نفر در محل و از راه دور در چاد، اوگاندا، کنیا و سودان جنوبی مصاحبه کرده است. کارشناس‌های این سازمان همچنین بیش از ۱۲۰ تصویر و فیلم از رویدادها، تصاویر ماهواره‌ای و مدارک ارائه‌شده توسط سازمان‌های بشردوست را برای گزارش خود مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دادند.
خشونت در الجنینه ۹ روز پس از درگیری بین «نیروهای پشتیبانی سریع» و ارتش سودان در خارطوم، پایتخت سودان آغاز شد. صبح ۲۴ آوریل، «نیروهای پشتیبانی سریع» با یک کاروان نظامی سودان که از الجنینه عبور می‌کرد، درگیر شد. این گروه و متحدانش سپس به محله‌هایی که عمدتاً ساکنان آن‌ها از قوم ماسالیت هستند، حمله کردند. در آن‌جا با گروه‌های مسلح ماسالیت که از خود دفاع می‌کردند، مواجه شدند. در هفته‌های بعد و حتی پس از آن‌که گروه‌های مسلح ماسالیت کنترل محله‌های خود را از دست دادند، «نیروهای پشتیبانی سریع» و شبه‌نظامیان متحد آن‌ها به‌شکلی نظام‌مند به غیرنظامیان حمله کردند.
خشونت در یک کشتار تمام‌عیار در ۱۵ ژوئن، زمانی به اوج خود رسید که «نیروهای پشتیبانی سریع» و متحدانش به روی کاروانی از غیرنظامیان که سعی داشتند فرار کنند، آتش گشودند. آن‌ها مردان، زنان و کودکان را جمع کردند و به گلوله بستند. برخی بیهوده تلاش کردند که بگریزند اما بسیاری از آن‌ها در رودخانه خروشان «کایا» غرق شدند. حتی افراد مسن و مجروح هم در امان نماندند.
در آن روز و روزهای بعد، ده‌ها هزار غیرنظامی که قصد ورود به چاد را داشتند مورد حمله قرار گرفتند. همه جا جسدهای غیرنظامیان دیده می‌شد. ویدئوهایی که در آن زمان منتشر شد، غیرنظامیان بی‌شماری را نشان می‌دادند که در جاده بین الجنینه و چاد می‌دویدند.
دیده‌بان حقوق بشر همچنین کشتار ساکنان عرب و غارت محله‌های عرب‌نشین توسط نیروهای ماسالیت و همچنین استفاده از مواد منفجره در مناطق پُرجمعیت توسط نیروهای سودانی را مستند کرده است.
«نیروهای پشتیبانی سریع» و متحدانش در ماه نوامبر حملات خود را به مردم ماسالیت که در آرداماتا، واقع در حومه الجنینه پناه گرفته بودند، تشدید کردند. به‌گفته سازمان ملل، آن‌ها مردان و پسران ماسالیتی را جمع کردند و حداقل یک‌هزار نفر را کشتند.
در این حملات، زنان و دختران مورد تجاوز جنسی و انواع خشونت‌های جنسی دیگر قرار گرفتند. زندانیان شکنجه شدند و مورد بدرفتاری قرار گرفتند. مهاجمان به‌طور نظام‌مند زیرساخت‌های غیرنظامی حیاتی را تخریب کردند. آن‌ها عمدتاً محله‌ها و مدرسه‌های ماسالیت‌ها را هدف قرار دادند. خانه‌های بی‌شماری را غارت کردند. محله‌ها را به آتش کشیدند. خانه‌ها را گلوله‌باران کردند و پس از بیرون راندن ساکنان آن‌ها محله‌ها را با خاک یکسان کردند.
دیده‌بان حقوق بشر این اقدامات را «جنایت علیه بشریت» نامیده و به تمامی کشورها و نهادهای بین‌المللی گفته است که باید فوراً برای محافظت از غیرنظامیان اقدام و از تحقیقات دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) در این‌باره حمایت کنند.
دیده‌بان حقوق بشر محمد حمدان داگلو، فرمانده شبه‌نظامیان «پشتیبانی سریع»، برادرش عبدالرحیم حمدان داگالو، و جمعه بارک‌الله، فرمانده «نیروهای پشتیبانی سریع» در دارفور غربی را به‌عنوان فرماندهان نیروهایی که مرتکب این جنایت‌ها شده‌اند، شناسایی کرده است. این سازمان همچنین متحدان «نیروهای پشتیبانی سریع» از جمله یکی از فرماندهان گروه مسلح جبهه سوم «تمازج» و دو تن از رهبران قبایل عرب را به‌عنوان مسئول جنگجویانی که مرتکب جنایت‌های جدی شده‌اند، معرفی کرد.
دیده‌بان حقوق بشر همچنین گفته است شورای امنیت سازمان ملل باید تحریم‌های هدفمندی را علیه مسئولان جنایت‌های جدی در دارفور غربی اعمال کند و تحریم تسلیحاتی موجود علیه دارفور را به کل سودان گسترش دهد.
تیرانا حسن گفت:
انفعال جهانی در برابر جنایت‌های به این بزرگی مطلقاً غیرقابل قبول است. دولت‌ها باید اطمینان حاصل کنند که مسئولان، از جمله از طریق تحریم‌های هدفمند و افزایش همکاری با دادگاه کیفری بین‌المللی، پاسخگو خواهند بود.
