نتیجه انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان: رونمایی از نسخه دوم مجلس انقلابی

علی رسولی

تابستان ۱۳۹۸، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در جمع گروهی از بسیجی‌ها گفت که راه برطرف شدن «غصه دل شما» که «غصه من هم هست» تشکیل سازوکارهای «جوان و حزب‌اللهی» در تشکیلات نظام است. تشکیل مجلس یازدهم که رهبر جمهوری اسلامی آن را «انقلابی» و «امیدبخش» خواند چند ماه پس از همین سخنرانی در انتخابات اسفند ماه همان سال و پس از کشتار آبان ۹۸ انجام شد. مأموریت مشترک نهادهای امنیتی و شورای نگهبان برای رفع غصه‌های رهبری به ثمر نشسته بود. چهار سال پس از آن و با تشکیل دولت جوان حزب‌اللهی مطلوب خامنه‌ای، ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ نسخه دوم مجلس انقلابی هم با همان سازوکار انتخابات ۹۸ عملیاتی شد.

آنچه تاکنون از نتایج انتخابات ۱۱ اسفند منتشر شده است نشان می‌دهد که مجلس دوازدهم انقلابی‌‌تر و حزب‌اللهی‌تر از مجلس پیشین خواهد بود. به همان نسبت مشارکت در انتخابات این مجلس هم پایین‌تر بوده است. نشانه‌ای دیگر از این موضوع که سازوکار انتخابات در وضعیت کنونی نظام جمهوری اسلامی «مزیتی» است که به نیروهای مطلقاً وفادار به نظام تعلق دارد و عموم مردم در حد سیاهی لشکر می‌توانند به آن سازوکار بپیوندند یا نپیوندند.

هنوز ستاد انتخابات کشور و شورای نگهبان میزان رسمی مشارکت در انتخابات را اعلام نکرده‌اند. خبرگزاری‌های وابسته به دولت و سپاه پاسداران اعلام کرده‌اند که ۲۵ میلیون نفر یعنی حدود ۴۱ درصد از واجدان شرایط در انتخابات شرکت کرده‌اند.

در جدولی که خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی (ایرنا) از آمار مشارکت در سراسر کشور منتشر کرده‌ است، در استان البرز ۲۸ درصد و در کردستان ۳۰ درصد رأی داده‌اند. این خبرگزاری آمار مشارکت در تهران را هم ۳۴ درصد اعلام کرده است. در این جدول کهگیلویه و بویراحمد به عنوان داغ‌ترین استان انتخاباتی اعلام شده است. ایرنا مدعی است که در این استان ۶۴ درصد واجدان شرایط رأی داده‌اند.

اما بررسی یکی از نمونه‌های آماری در منابع رسمی جمهوری اسلامی خالی از لطف نیست. اگر آمار ایرنا درست باشد دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در تهران رأی داده‌اند این در حالی است که ستاد انتخابات کشور آمار آرای صحیح در تهران را تنها یک میلیون و ۵۰۰ هزار رأی اعلام کرده است. با تطبیق آمار ایرنا با اطلاعیه ستاد انتخابات کشور، یک میلیون و ۲۰۰ هزار رأی باطله تنها در تهران وجود داشته است. به بیان دیگر حدود ۴۰ درصد از کسانی که در تهران رأی داده‌اند، یا برگه رأیشان را مخدوش کرده‌اند یا چیزهایی روی برگه نوشته‌اند که ارتباطی با اسامی کاندیداها نداشته است.

همین فاصله آماری میان آنچه خبرگزاری دولت مدعی آن است و آنچه از شمارش صندوق‌ها خارج می‌شود، تردیدها در مورد آمارسازی را بیشتر کرده‌ است.

در مقام نخست مرددان، شهروندانی قرار دارند که در روز جمعه ۱۱ اسفند خلوتی حوزه‌های رأی‌گیری در سراسر کشور را به چشم دیده‌اند. آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی در مورد عددسازی برای رقم مشارکت صحبت می‌کنند.

گروه‌ها و چهره‌های سیاسی در داخل و خارج کشور که یا منتقد جمهوری اسلامی هستند یا مخالف هم این آمار را جعلی می‌دانند. حتی گروهی از کاربران وابسته به طیف اصولگرا در شبکه‌های اجتماعی هم می‌گویند که میزان آرای باطله در این انتخابات به حدی بالا است که «نظام باید فکری بکند». چه فکری؟ مشخص نیست.

اما اگر تنها گزارش مجریان انتخابات را ملاک قرار دهیم نتیجه انتخابات چنین بود: ستاد انتخابات کشور می‌گوید در تهران حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر آرای صحیح به صندوق انداخته‌اند. حدود ۸ میلیون نفر در تهران واجد شرایط رأی دادن بوده‌اند. ۱۴ نفر از کاندیداها در دور اول انتخابات توانسته‌اند ۲۰ درصد از این آمار صحیح را به خود اختصاص دهند و راهی مجلس شوند.

بیشترین رأی در تهران برای محمود نبویان، چهره وابسته به گروه پایداری و ائتلاف علی اکبر رائفی‌پور است که ۵۹۷ هزار رأی به دست آورده است. مجری تلویزیونی همین جریان یعنی امیرحسین ثابتی هم ۴۸۰ هزار رأی آورده و در جایگاه دوم است. حمید رسایی، از دو چهره اصلی گروه شریان که ابتکار انتخاباتی دولت ابراهیم رئیسی در پیوند با طیف‌های بسیار تندرو اصولگرا بود هم در رتبه سوم قرار گرفته است.

محمدباقر قالیباف، رئیس جنجالی مجلس دوازدهم تنها ۴۴۰ هزار رأی آورد و در جایگاه چهارم در تهران قرار گرفت. او هنوز هم جدی‌ترین گزینه ریاست بر مجلس آینده است هرچند همان سه نفری که در تهران بیش از او رأی آورده‌اند در ائتلاف با گروه‌های دیگر اصولگرا به دنبال به زیر کشیدنش هستند و به نظر می‌رسد از هیچ تلاشی برای تحقق این هدف فروگذار نخواهند کرد. البته مگر آنکه با اشاره‌ای از بیت علی خامنه‌ای ساکت شوند.

محمدباقر قالیباف که سرلیست شورای ائتلاف به پدرخواندگی غلامعلی حداد عادل بود در شهرهای بزرگ نتوانست چهره‌های اصلی‌اش را به مجلس برساند. امید تیم قالیباف در مجلس آن است که دسترسی حداد عادل به اندرونی بیت خامنه‌ای و البته رابطه رییس کنونی مجلس با علی خامنه‌ای بتواند افسار رقبای هم‌جریانی‌شان را اندکی بکشد.

در هر صورت مجلس آینده برای قالیباف، مجلس آسانی نخواهد بود. از هم‌اکنون روشن است که او حتی اگر با دوپینگ رهبری هم بر صدر مجلس بنشیند روزهای پرآشوبی در انتظار او است.

به جز قالیباف و سه نفری که در تهران بیش از او رأی آورده‌اند، ۱۰ نفر دیگر هم در همان دور اول به مجلس رفته‌اند. ۳۲ نفر دیگر باید در دور دوم انتخابات که در اردیبهشت ماه برگزار خواهد شد برای ۱۶ کرسی باقیمانده تهران با هم رقابت کنند.

اکثر کسانی که در تهران در دور اول انتخاب شده‌اند از فهرست امنا (ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب اسلامی) هستند. فهرستی که در پیوند با فهرست جبهه صبح ایران به دنبال تحول در اصولگرایی و تند کردن آتش این جریان است.

در مشهد که دیگر شهر بزرگ و به شدت سیاسی ایران است هم نامزدهای امنا و جبهه صبح ایران بیشترین آرا را به دست آورده‌اند. نصرالله پژمانفر، میثم ظهوریان و علی اصغر نخعی‌راد در دور اول به مجلس راه یافتند و جواد کریمی قدوسی، دیگر نماینده تندرو مشهد هفتم شد. او در دور دوم با دوستان اصولگرایش برای بقیه کرسی‌های مشهد رقابت خواهد کرد.

در شیراز، روح‌الله نجابت که در صدر فهرست گروه رائفی‌پور قرار داشت ۷۸ هزار رأی آورد و نماینده اول شیراز شد. اینکه یک نفر در شیراز با ۷۸ هزار رأی بتواند راهی مجلس شود و در صدر هم قرار بگیرد نشان می‌دهد که میزان مشارکت تا چه حد پایین بوده است.

در تبریز، مسعود پزشکیان بیشترین رأی را آورد و به مجلس رفت. اصلاح‌طلبان حکومتی می‌گویند که پزشکیان به همراه حدود ۳۹ نفر دیگر در شهرهای مختلف گروه ۴۰ نفره معتدل‌های مجلس خواهند بود. یکی از همین ۴۰ نفر غلامرضا تاج گردون است که در مجلس یازدهم اعتبارنامه‌اش رد شد ولی باز هم در انتخابات مجلس آینده شرکت کرد و رأی آورد.

به صورتی کلی ۲۶۱ نماینده در دور اول به مجلس دوازدهم راه یافته‌اند. انتخابات دور دوم در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ قرار است تکلیف ۲۹ نماینده مجلس ۲۹۰ نفره جمهوری اسلامی را در ۲۰ حوزه انتخابیه روشن کند.

در انتخابات مجلس خبرگان رهبری هم وضعیت مشابه مجلس شورای اسلامی بود. مهم‌ترین نکته رأی نیاوردن صادق آملی لاریجانی در مازندران بود که زمانی از گزینه‌های رهبری پس از مرگ خامنه‌ای محسوب می‌شد. این رأی نیاوردن در مازندران به نظر می‌رسد بخت او را برای قرار داشتن در فهرست جانشین‌ها برای همیشه صفر خواهد کرد.

احمد علم‌الهدی، نماینده جنجالی رهبر جمهوری اسلامی در مشهد هم در انتخابات این شهر جایگاهی بهتر از سومی نیافت. دامادش که اکنون رئیس‌ جمهوری نظام ولایی است اما در خراسان جنوبی در رقابت با کاندیدایی که دقیقه ۹۰ حوزه انتخابیه‌اش را به این استان تغییر داد، پیروز شد.