خورشید جهانگیری
تغییرات اقلیمی اولین موضوعی نیست که با فوتبال در ذهن‌ها تداعی می‌شود. در رسانه‌ها نیز تحلیل‌ها و پژوهش‌های چندانی در این باره وجود ندارد. با وجود این، در میان فوتبال زنان فوتبالیست‌هایی همچون فوتبالیست حرفه‌ای بریتانیایی، اِمی جیمز ترنر (Amy James-Turner) مدافع تاتنهام وجود دارند که به اهمیت تأثیر فوتبال بر تغییرات اقلیمی پی برده و بر این موضوع کار کرده‌اند.
امی جیمز ترنر سال گذشته به‌عنوان سفیر به «لیگ سیاره» (Planet League)، پلتفرم کنش اقلیمی فوتبال برای هواداران پیوست و قصد داشت تلاش‌هایش را بر رهبری در بازی زنان متمرکز کند. به گزارش نشریه گاردین آنها در پایان ماه مه، «فوتبال زنان و تغییرات آب‌وهوایی: دیدگاه بازیکنان» را راه‌اندازی کردند، گزارشی که نشان می‌دهد چگونه ورزش با بحران آب و هوا تلاقی می‌کند و بازیکنان فوتبال باید در این راه چه کاری انجام دهند.
این گزارش پس از مصاحبه‌های طولانی نوشته شده است که امی جیمز ترنر با بازیکنان این ورزش از سراسر جهان انجام داده است. او یک نظرسنجی گسترده‌تر نیز انجام داد که با مشارکت بیش از ۱۰۰ بازیکن از ۳۶ باشگاه تکمیل شد.
Ad placeholder
گرمایش زمین، استفاده بیش از حد از پلاستیک
یافته‌های گزارش چه بودند؟ اول و مهمتر از همه، واقعیت بحران آب و هوایی در حال حاضر روی بازی بازیکنان اثر گذاشته است. تعداد قابل توجهی از بازیکنان در طول دوران حرفه‌ای خود متوجه تغییراتی در شرایط بازی شده‌اند. دماهای گرم‌تر، الگوهای آب و هوایی غیرقابل پیش‌بینی، و استرسی که بر تمرینات و روتین‌های روز مسابقه ایجاد می‌کند، برای بازیکنان آشناست. در واقع، ۶۵ درصد از بازیکنانی که در این پژوهش شرکت کردند یا موافق یا کاملاً موافق هستند که تغییرات آب و هوایی بر فوتبال چه در داخل و چه خارج از زمین بازی تأثیر می‌گذارد. همچنین بیش از۷۰ درصد احساس می‌کنند که تغییرات آب و هوایی بر شرایط بازی در طول حرفه آنها تأثیر گذاشته است. این یک تهدید در آینده‌ای دوردست نیست؛ هم اکنون در حال وقوع است.
امی جیمز ترنرمی‌گوید:
با وجود تأثیرات مشهود، بسیاری از ما قبل از آغاز این گفت‌‌وگوها چندان به بحران اقلیمی فکر نکرده بودیم. به‌عنوان فوتبالیست، ما عادت کرده‌ایم که روی بازی بعدی، جلسه تمرینی بعدی تمرکز کنیم، اغلب مسائل جهانی گسترده‌تر را نادیده بگیریم. با این‌حال، همان‌طور که بحث‌های ما پیش می‌رفت، تغییری قدرتمند شروع به رخ دادن کرد. ما شروع به مشاهده تغییر بالقوه نه‌تنها در زندگی شخصی خود، بلکه در باشگاه‌ها و جامعه گسترده‌تر فوتبال کردیم.
به گفته این بازیکن فوتبال یکی از مسائل کلیدی که بارها در گفت‌وگوهایشان مطرح شد، استفاده فراگیر از پلاستیک در فوتبال بود. از بطری‌های یکبار مصرف در زمین‌های تمرین گرفته تا بسته‌بندی مکمل‌ها، راحتی استفاده از پلاستیک عمیقاً در روال روزمره آنها گنجانده شده است. بسیار ناامیدکننده است که هیچ گزینه بازیافتی در دسترس نیست، حتی زمانی که اجرای آن بسیار آسان است. بسیاری از بازیکنان به شدت احساس می کنند که حذف پلاستیک‌های یکبار مصرف باید در اولویت باشگاه‌ها قرار گیرد.
پیروزی تاریخی تیم فوتبال زنان ایالات متحده در جدال حقوقی برای کسب دستمزد برابر
ردپای کربنی و سفرهای هوایی بیش از حد
تخمین زده می‌شود که صنعت فوتبال جهانی سالانه بیش از ۳۰ میلیون تن دی‌اکسید کربن تولید می‌کند که تقریباً معادل کل انتشار گازهای گلخانه‌ای تولید شده در کشور دانمارک است. سفر‌ها، به ویژه پروازها، یکی دیگر از نگرانی‌های مهم فوتبالیست‌های زن این پژوهش است. طبق برنامه‌ها از فوتبالیست‌ها انتظار می‌رود که مکرراً پرواز کنند و این به‌شدت به ردپای کربن می‌افزاید. جیمز ترنر می‌گوید برای کاهش این معضل برخی از بازیکنان پیشنهاد کردند که تعداد استراحت‌های بین‌المللی کاهش یابد و تقویم فوتبال بازیکنان برای کاهش پروازها امکان‌پذیرتر شود. این نه تنها به سود محیط زیست است، بلکه خستگی جسمی و روحی ناشی از سفر مداوم را نیز برطرف می‌کند.
تحول در صنعت فوتبال صرفاً با تغییر سبک زندگی فوتبالیست‌ها حاصل نمی‌شود. برای ایجاد تغییراتی اساسی به تغییرات سیستماتیک و رهبری آگاه از بحران اقلیمی نیاز است. سیاست‌های سازمانی برای باشگاه‌ها، مسابقات و انجمن‌ها باید تأمین مالی سوخت‌های فسیلی را تنظیم کنند. صنعت فوتبال همچنین قادر است راهی برای درک روابط بین هویت محلی و صنایع کربن فشرده و در نتیجه شناسایی عوامل اجتماعی ـ فرهنگی برای سیاست‌های گذار عادلانه منطقه‌ای ارائه دهد.
آگاهی زیست‌محیطی بازیکنان
در این گزارش تقریباً تمام شرکت‌کنندگان (۹۶٪) معتقدند که فوتبالیست‌های حرفه‌ای می‌توانند تأثیر بسیاری در افزایش آگاهی در مورد بحران اقلیمی و ترویج زندگی پایدار داشته باشند. همچنین ۸۵ درصد فکر می‌کنند که اگر جامعه فوتبال با هم همکاری کنند، می‌توانند در مقابله با بحران آب و هوایی مؤثر باشند. متأسفانه، اغلب این رهبری وجود ندارد و در نتیجه فرصت‌هایی برای باشگاه‌ها، لیگ‌ها و حامیان مالی از دست می‌رود تا از منابع و پلتفرم‌های خود برای تأثیرات زیست‌محیطی قابل توجه استفاده کنند. جیمز ترنر می‌گوید:
جالب اینجاست که دغدغه‌ها و تمایل ما به کنش، همواره با دوران کودکی یا تحصیلات اولیه ما ارتباطی ندارد. در حالی که برخی از بازیکنان حاضر در این پژوهش در خانواده‌های آگاه به مسائل زیست‌محیطی پرورش یافته‌اند، بسیاری از آنها تنها از طریق گفت‌وگو یا از طریق جست‌وجوی فردی خود بعدها در زندگی از بحران اقلیمی آگاه شدند. این امر اهمیت آموزش مداوم و گفت‌وگوی آزاد در تیم‌ها و جوامع ما را برجسته می‌کند.
پیش به سوی فوتبال پایدار با رهبری زنان
به گفته امی جیمز ترنر فوتبال، با گستردگی جهانی و هواداران پرشور خود، پتانسیل بسیاری را به‌عنوان اهرمی برای اقدامات اقلیمی در خود دارد. بسیاری از بازیکنان بر این باورند که جامعه فوتبال با همکاری یکدیگر می‌تواند در مبارزه با تغییرات آب و هوایی بسیار مؤثر باشد. این صنعت باید فعالانه ردپای کربن خود را کاهش دهد و به آینده‌ای پایدارتر کمک کند. بازیکنان آماده ایفای نقش خود هستند، اما به حمایت و تعهد کل نظام فوتبال نیاز دارند.
یکی از زمینه‌های بحث مهم، نقش حمایت مالی از سوخت‌های فسیلی در فوتبال است. نظرات متفاوت است، برخی از بازیکنان از پایان فوری چنین حمایت‌هایی حمایت می‌کنند، در حالی که برخی دیگر رویکرد مرحله‌ای را پیشنهاد می‌کنند. توافق عمومی بازیکنانی که در این پژوهش مشارکت کرده‌اند بر این است که اگر چه حمایت مالی بسیار مهم است، اما نباید به قیمت آینده سیاره ما تمام شود.
جیمز ترنر در پایان می‌گوید:
راه طولانی در پیش است، اما من امیدوارم. اشتیاق و تعهدی که فوتبال زنان در پیشبرد برابری جنسیتی و رشد در ورزش نشان داده است، می‌تواند برای اقدامات اقلیمی نیز به‌کار گرفته شود. ما می‌توانیم در این زمینه رهبر باشیم. همان‌طور که به فشار و تلاش برای تغییر ادامه می‌دهیم، از هم‌تیمی‌هایم، هم مردان و هم زنان باشگاه‌های فوتبال و جامعه گسترده‌تر ورزش می‌خواهم که به ما بپیوندند. بیایید پایداری را به یک ارزش اصلی فوتبال تبدیل کنیم. شرایط بحرانی است، اما با همدیگر می‌توانیم تفاوت ایجاد کنیم. این فقط مربوط به آینده ورزش ما نیست. بلکه درباره آینده جهان ما است.
فوتبال این پتانسیل را دارد که ظرفی باشد برای تقویت کنشگری و اقدامات اجتماعی در حمایت از سیاست‌های اقلیمی. با این حال، صنعت فوتبال همچنان به وخامت بحران اقلیمی کمک می‌کند و همزمان تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد. از این رو سیاست‌های این حوزه باید در شرایط آب و هوایی در حال تغییر نیز تغییر کنند و به سوی پایداری پیش بروند.
کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای حمل و نقل، به ویژه پرواز، یک الزام کلیدی سیاست‌های اقلیمی برای فوتبال است. سیاست نهادینه، با حمایت دولت، ممکن است برنامه‌ریزی کارآمدتر و استفاده از حمل و نقل، جابه‌جایی افراد یا کالاها از طریق جاده، قطار یا کشتی را امکان‌پذیر کند.
سیاست‌های سازمانی و سیاست‌های بهداشت عمومی باید استانداردها و دستورالعمل‌هایی را برای فوتبال تحت گرمای شدید ایجاد کنند. فوتبال همچنین باید در سیاست سازگاری آب و هوای محلی، منطقه‌ای و ملی ادغام شود تا از انعطاف‌پذیری اقلیمی اطمینان حاصل شود.
باشگاه‌ها و بازیکنان می‌توانند با الگوبرداری از اقدامات مثبت اقلیمی و از طریق پایگاه مردمی‌ای که در میان هواداران دارند به اقدامات اقلیمی گسترده‌تری نیرو بخشند. همسویی ابتکارات اقلیمی در صنعت فوتبال با سیاست ملی یا بین‌المللی، ممکن است سطح آگاهی عمومی را در مورد سیاست‌ها و اهداف اقلیمی افزایش دهد. افزایش آگاهی عمومی مردم سبب می‌شود تا مردم از سیاست‌گذاران در صنعت فوتبال و در حوزه‌های ملی و بین‌المللی، اقدامات اقلیمی و پایدار تأثیرگذار طلب کنند.
Ad placeholder
