بخش حقوق
محمدحسین پورثانی، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت در مراسمی به‌مناسبت روز معلم در ایران با اشاره به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که در سال ۱۳۹۰ در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد، مبنای این سند را «دینی و تربیتی» عنوان کرد و گفت «۵۰ درصد مدرسه‌ها مربی پرورشی ندارند».
پورثانی همچنین گفت به‌دلیل همین کمبود «روز جمعه ۱۴ اردیبهشت آزمون استخدامی جذب ۱۵ هزار مربی پرورشی بعد از ۱۵ سال برگزار می‌شود».
پیش از این مسئولان آموزش و پرورش گفته بودند که آزمون استخدام «مربی پرورشی» در اسفند ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد.
اصغر باقرزاده، معاون پرورشی و فرهنگی پیشین وزیر آموزش و پرورش نیز آبان‌ماه سال گذشته از استخدام ۲۰ هزار «مربی پرورشی» در کشور خبر داده بود.
مربیان پرورشی متولی آموزش‌های مذهبی و ایدئولوژیک هستند و احتمال می‌رود از حوزه‌های علمیه به آموزش و پرورش راه یابند. وظایف «مربی پرورشی» در مدرسه‌های ایران از جمله عبارتند از: اقامه نماز جماعت؛ اجرای مناسبت‌های مذهبی؛ برنامه‌ریزی برای حفظ قرآن، برگزاری مسابقات قرآنی؛ راه‌اندازی و ایجاد گروه سرود؛ آموزش احکام؛ آموزش سبک زندگی اسلامی به دانش‌آموزان؛ تشکیل هیئت‌های مذهبی برای دانش‌آموزان؛ و برگزاری اردو‌های سیاسی و زیارتی.
محمدحسین پورثانی «تربیت» اسلامی دانش‌آموزان را دغدغه رهبر جمهوری اسلامی دانست و در این‌باره گفت:
برنامه‌ریزان سند تحول بنیادین، آموزش و پرورش را به‌عنوان وزارت تربیت رسمی پیشنهاد کرده بودند. در سند تحول بنیادین کلمه آموزش و پرورش پیدا نمی‌شود و تمام کلمات به تربیت ختم می‌شود.
پورثانی افزود مسیر دولت سیزدهم همین سند تحول بنیادین است؛ «شاخص‌های تربیتی تغییر کرده است» و «امروزه یک معلم برای ارتقای رتبه باید شاخص‌هایی را بگذراند».
روز گذشته، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در سخنانی به‌مناسبت روز معلم گفت:
یک برهه‌ای از زمان این فکر را القاء کردند که معاونت پرورشی اصلاً لازم نیست؛ چرا؟ منطقشان هم این بود که می‌گفتند پرورش به‌وسیله خود معلم باید انجام بگیرد. (…) امّا این کافی نیست؛ بحث سرِ این است. معاونت پرورشی یکی از مهم‌ترین بخش‌های آموزش و پرورش است.
خامنه‌ای اصلی‌ترین کار معاونت پرورشی را «جلوگیری از ایجاد و رواج و شیوع آسیب‌های اخلاقی و اجتماعی در میان جوان‌ها» دانست و در این‌باره گفت:
آسیب‌ها وجود دارد؛ یعنی رفتار خشن، روابط نامناسب اخلاقی و خیلی چیزهای دیگر که نمی‌خواهم اسم بیاورم. معاونت پرورشی بایستی به این‌ها برسد.
او یکی دیگر از مسائل مربوط به معاونت پرورشی را «تبیینِ مصالح بنیادی کشور و نظام جمهوری اسلامی» عنوان کرد و افزود دانش‌آموزان باید «مصالح بنیادی نظام را بشناسند، مصالح کشورشان را بشناسند، جبهه دوست و دشمن کشورشان را بشناسند».
پیش از این وزارت آموزش و پرورش در تفاهم‌نامه‌ای با حوزه‌های علمیه استخدام ۲۵ هزار آخوند را تضمین کرده بود. شهریور سال گذشته نیز مجتبی ذوالنوری، نایب رئیس مجلس گفته بود: «هفت‌هزار معلم قرار است از حوزه‌های علمیه مخصوصاً از بخش خواهران برای فعالیت در آموزش و پرورش استخدام شوند».
مسئولان آموزش و پرورش در حالی بیشتر به فکر تبلیغات ایدئولوژیک خود در مدرسه‌ها هستند که کمبود معلم در ایران به وضعیت بغرنجی رسیده است. جلال رشیدی‌کوچی، نماینده مجلس آبان سال گذشته گفته بود: «بنا بر برخی آمار در کشور تا حدود ۱۰ هزار کلاس درس معلم ندارند».
براساس آماری که رضا مراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش ارائه داده است در سال ۱۴۰۲ مدرسه‌های ایران ۲۰۰ هزار معلم کم داشتند. جمعیت دانش‌آموزی کشور حدود ۱۶ میلیون نفر است.
از سوی دیگر، براساس اعلام مقام‌های دولتی تا سال ۱۴۰۴ بیش از ۳۳۰ هزار معلم رسمی در ایران بازنشسته می‌شوند. وزارت آموزش و پرورش اما همسو با سیاست‌های کلان حکومت قصد ندارد معلمان تازه کار را به صورت رسمی استخدام کند.
این نخستین بار نیست که آموزش و پرورش با کمبود معلم روبه‌رو می‌شود. اما طی سال‌های گذشته با افزایش ساعت کار و اضافه کار و استخدام موقت معلمان بازنشسته، این مشکل این‌چنین واضح نمایان نمی‌شد. سال گذشته اما، پس از آن‌که شمار زیادی از معلمان به دلیل شرکت در اعتصاب‌های صنفی اخراج شدند، معلمان بازنشسته هم تمایلی برای تدریس ندارند.
دستمزد اندک، اجرای ناقص طرح رتبه‌بندی و سرکوب معلمان در شهرهای مختلف از جمله دلایل بی‌میلی معلمان بازنشسته برای حضور در کلاس‌های درس است.
معلمان حق‌التدریس و خرید خدمت نیز که اغلب در مدرسه‌های روستایی و مناطق محروم، یعنی آن جاهایی که آموزش و پرورش با کمبود شدید معلم روبه‌روست کار می‌کنند، نه حقوق درست و حسابی می‌گیرند، نه برای‌شان بیمه کاملی رد می‌شود. آن‌ها با شرکت‌ها قرارداد دارند و بخشی از حقوق‌شان از سوی همین شرکت‌ها کم می‌شود. سه ماه تابستان نه حقوق دارند، نه بیمه. آن‌ها در شرایط بسیار بد اقتصادی قرار دارند.
در چنین شرایطی حکومت اعتراضات معلمان را هم سرکوب می‌کند. روز گذشته دست‌کم ۱۸ نفر از فعالان صنفی معلمان به نهادهای اطلاعاتی احضار شدند تا مانع از برگزاری تجمعات اعتراضی معلمان به‌مناسبت روز معلم شوند. با این حال روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت گردهمایی‌های اعتراضی فرهنگیان در شهرهای مختلف ایران برگزار شد. شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران در قطعنامه پایانی تجمعات خود از جمله خواهان آزادی معلمان زندانی، رفع حکم اخراج، انفصال و بازنشستگی زود‌هنگام معلمان، آموزش رایگان، جلوگیری از کالایی شدن و خصوصی‌سازی آموزش، اجرای کامل همسان‌سازی بازنشستگان، پرداخت معوقات حقوقی، برقراری رتبه‌بندی استحقاقی تمامی شاغلان و افزایش حقوق کمینه تا سطح خط فقر شد.
