گروه سیاست
پنجمین و آخرین روز ثبت‌نام برای نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ به پایان رسید؛ در این مدت ۸۰ نفر برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کردند. حدود ۷۰ درصد این فهرست صرفا سابقه نمایندگی مجلس را دارند.
در این میان تنها نام سه زن به چشم می‌خورد اما مشخص نیست که آنها چقدر شانس دارند تا از فیلتر «رجل سیاسیِ» شورای نگهبان بگذرند و تایید صلاحیت شوند.
بسیاری از تحلیل‌گران و ناظران سیاسی و رای‌دهندگان در ایران بر این باورند که انتخابات زودرس ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۳ صرفا نمایشی برای جایگزین کردن یک مهره دیگر نظام به جای ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری سابق و عضو متوفی هیئت مرگ است.
با شروع انتخابات صحبت‌ها حول شرایط منجر به سقوط هلی‌کوپتر رئیسی جایش را به تیترها و اخبار کوتاه رسانه‌ها داد که چه کسی در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرده و چه کسی از ثبت نام بازمانده یا صرف نظر کرده است.
چه کسانی ثبت نام کردند؟
امروز و در آخرین روز مهلت ثبت‌نام، ۴۳ نفر نام‌نویسی کردند که بیشتر از مجموع اسامی ثبت‌نامه شده در چهار روز قبل بود.
هنوز معلوم نیست که از مجموع ۸۰ نفر اسامی ثبت‌نام‌شده، چند نفر از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت می‌شوند. سخنگوی شورای نگهبان گفته است که این بار فقط از کسانی نام‌نویسی به عمل آمده که واجد شرایط «سن، مدرک و سابقه» هستند و به همین خاطر تعداد افراد نام‌نویسی شده در کل کمتر از دوره‌های قبل است.
در این میان چشم‌انداز سه زنی که موفق به نام‌نویسی شدند به مراتب نومیدانه‌تر است. اسامی آنها عبارت است از زهره الهیان، نماینده پیشین مجلس که قبل از این پیشنهاد وزارت رفاه و تامین اجتماعی در دولت محمود احمدی‌نژاد را به خاطر «مخالفت مراجع با وزیر شدن زنان» رد کرده بود؛ هاجر چنارانی، نماینده پیشین مجلس در دوره‌های دهم و یازدهم؛ و سیده حمیده زرآبادی، نماینده اصلاح‌طلب دهمین دوره مجلس شورای اسلامی.
بر اساس ماده ۳۵ قانون انتخابات ریاست جمهوری ایران، نامزدهای این انتخابات باید از «رجال مذهبی، سیاسی» باشند. تا امروز این بند مبنای رد صلاحیت همه زنان داوطلب برای رقابت در انتخابات بوده است.
با این همه امروز ۱۴ خرداد سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره امکان تایید صلاحیت زنان صرفا گفت که «خانم‌ها منعی برای ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری ندارند». این در حالی است که زنان پیش از این نیز برای انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرده بودند اما هیچ‌گاه تایید صلاحیت نشدند.
سیل اسامی که در پنج روز گذشته راهی وزارت کشور شده‌اند نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی تا حدی توانسته است نه تنها مهره‌های فعلی، بلکه شماری از چهره‌های به‌حاشیه‌رانده اصول‌گرا و اصلاح‌طلب را بار دیگر به حرکت انداخته و برای رونق دادن به انتخابات وارد گود کند.
در این میان نام چهره‌های اصول‌گرا و نزدیک به حلقه تنگ قدرت در ایران به چشم می‌خورد؛ از جمله:
سعید جلیلی عضو شورای عالی امنیت ملی که پیش از این در انتخابات ۱۴۰۰ به نفع ابراهیم رئیسی کنار کشید؛
علی لاریجانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که در نهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۳۸۴ از بین ۷ نامزد رتبه ششم را به دست آورد و در انتخابات قبل ریاست‌جمهوری به شکلی ناباورانه رد صلاحیت شد؛
وحید حقانیان، معروف به سردار وحید که تنها سابقه اجرایی‌اش در بیت رهبری است؛
علیرضا زاکانی شهردار فعلی تهران که بعد از دو دوره رد صلاحیت در انتخابات‌های ریاست‌جمهوری ۱۳۹۲ و ۱۳۹۶، توانست در انتخابات ۱۴۰۰ رقابت کند و در نهایت به نفع ابراهیم رئیسی کنار رفت؛
محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی که آخرین بار در سال ۱۳۹۶ در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کرد و در همان سال به نفع ابراهیم رئیسی، مغلوب این انتخابات، کنار کشید.
شماری از چهره‌های اصلاح‌طلب نیز برای شرکت در این انتخابات ثبت نام کردند، که در میان آنها اسامی اسحاق جهانگیری، معاون سابق دولت حسن روحانی، عبدالناصر همتی وزیر سابق در دولت روحانی، محمود صادقی نماینده پیشین مجلس، علی صوفی وزیر سابق در دولت خاتمی و محمد شریعتمداری وزیر سابق در دولت‌های خاتمی و روحانی به چشم می‌خورد.
پورمحمدی عضو هیئت مرگ نیز امروز دوشنبه ۱۴ خرداد برای جایگزینی ابراهیم رئیسی دیگر عضو هیئت مرگ نام‌نویسی کرد.
تعدادی از وزرا و معاونین دولت رئیسی نیز برای جایگزینی او صف کشیدند، از جمله: مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی معاون رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد شهید و ایثارگران، محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، صولت مرتضوی وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی و داوود منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه.
خبرگزاری تابناک همچنین نوشت که سید علی رییس الساداتی برادر ابراهیم رئیسی با حضور در وزارت کشور، قصد نامزدی برای انتخابات را داشت، اما ظاهرا به خاطر نداشتن شرایط لازم از ثبت نام او خودداری کرده‌اند.
اعلام اسامی تاییدصلاحیت‌شده: ۲۲ خرداد
شورای نگهبان ۲۲ خرداد اسامی کسانی که تایید صلاحیت شدند را اعلام خواهد کرد. قرار است انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ۸ تیر برگزار شود، تقریبا یک سال زودتر از موعد.
مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی در صورت مرگ رئیس جمهور، باید در مدت ۵۰ روز انتخابات ریاست جمهوری مجددا برگزار شود.
رسانه‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان ثبت‌نام شمار زیادی از چهره‌های سیاسی و نظامی برای نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری را مقدمه‌ای بر رد صلاحیت گسترده تفسیر کرده‌اند.
در انتخابات ۱۴۰۰ حدود ۵۹۲ نفر ثبت نام کرده بودند که ۴۰ نفر از آنها زن بودند. اما در این میان فقط ۴۶ نفر چهره‌های شناخته‌شده‌ای بودند که اغلبشان در نهایت رد صلاحیت شدند.
در آن انتخابات سعید جلیلی، محسن رضایی، ابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی، سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، محسن مهرعلیزاده و عبدالناصر همتی تایید صلاحیت شدند. جز ابراهیم رئیسی که دیگر امکان شرکت در انتخابات را ندارد، محسن رضایی و محسن مهر علیزاده برای شرکت در انتخابات ۱۴۰۳ نام‌نویسی نکردند.
به این ترتیب چهار نفر از نامزدهای انتخابات ۱۴۰۰ ممکن است بار دیگر در انتخابات ۱۴۰۳ با یکدیگر «رقابت» کنند.
مشخص نیست که آیا پیروزی یک مهره جدید در انتخابات تیر ۱۴۰۳ ممکن است ممکن است تا حدی شکست مهره قبلی، ابراهیم رئیسی را در هاله‌ای از فراموشی پنهان کند.
