رامتین شهرزاد
برای بخشی از ایرانی‌تبارهای کانادا، صبح چهارشنبه ۳۰ خرداد با پیامی از حامد اسماعیلیون در شبکه‌های اجتماعی شروع شد که نوشت: «کانادا سپاه را تروریستی اعلام خواهد کرد» و در کنار آن، گزارش سی‌بی‌سی دست بدست می‌شد که وعده می‌داد تا ساعاتی بعد، این تصمیم دولت فدرال اعلام خواهد شد.
یک پاراگراف این گزارش چند ساعت بعد در رسانه‌های نزدیک به جمهوری اسلامی هم منتشر شد، مانند خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی (ایرنا) که در خبر «اقدام خصمانه دولت فدرال کانادا علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» نوشت:
در صورتی که گروهی در فهرست تروریستی دولت فدرال کانادا قرار بگیرد، پلیس این کشور می‌تواند هر فرد یا گروهی را که از سازمان تحریم‌شده حمایت مالی یا مادی به عمل آورد، تحت پیگرد قرار دهد. بانک‌ها نیز می‌توانند دارایی‌های آن را نیز مسدود کنند.
کمتر از سه ساعت بعد، گلوبال‌نیوز نخستین شبکه خبری کانادا بود که خبر فوری قرار گرفتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی کانادا را منتشر کرد. خبر را دامینیک دوبلان، وزیر امنیت عمومی دولت فدرال کانادا در پارلمان این کشور در شهر اوتاوا اعلام کرد و همزمان گفت:
رفتار رژیم جمهوری اسلامی چه در داخل و چه در خارج از ایران، نادیده گرفتن ممتد و کامل حقوق بشر است و این رژیم همچنین مشتاق بی‌ثبات کردن نظم مبتنی بر قوانین بین‌المللی است. دولت ما همیشه مروج حقوق بشر بوده است و در مقابل هر کسی که بخواهد سبک زندگی ما را چه در کانادا یا در سراسر جهان مختل کند، واکنش نشان خواهد داد.
در پنج سال اخیر، دولت لیبرال کانادا از قرار دادن سپاه در فهرست گروههای تروریستی خودداری کرده بود و می‌گفت با این اقدام، ایرانی‌تبارهایی که در سپاه به سربازی رفته‌اند، دچار مشکل خواهند شد. هنوز معلوم نیست دولت قانون را برای محافظت از این افراد تغییر خواهد داد یا نه. پاسخ نخستین دولت فدرال این است: پرونده‌ها مورد به مورد بررسی خواهد شد و اگر کسی داوطلبانه به سپاه نرفته باشد، مشکلی برایش پیش نخواهد آمد.
جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا در ایکس نوشت:
سپاه پاسداران حالا در فهرست گروههای تروریستی کانادا قرار دارد.
در مقابل پیر پالیو، رهبر حزب محافظه‌کار فدرال کانادا هم در ایکس نوشت:
تردود سال‌ها نتوانست از کانادایی‌ها در مقابل اراذل تهران محافظت کند. سپاه پاسداران ۵۵ شهروند کانادایی را به قتل رساند که خانواده‌هایشان همچنان در انتظار اجرای عدالت هستند. ۷۰۰ مامور [سپاه] در کانادا مشغول فعالیت هستند.
کمی بعد، کالکتیو عدالت ایرانیان در ایکس نوشت «تحریم‌های توماج» که چندین مقام قضایی، بخصوص قضات دادگاه‌های انقلاب را تحریم می‌کند، پس از تصویب در پارلمان کانادا، توسط سنای این کشور هم به‌تصویب رسیده است. این قانون پس از امضای نماینده پادشاه چارلز سوم که البته توسط نخست‌وزیر کانادا انتخاب می‌شود، اجرا خواهد شد.
واکنش‌ها به این خبر گسترده بود. در ادامه این گزارش بخشی از این واکنش‌ها را مرور می‌کنیم.
Ad placeholder
وزیر خارجه کانادا: «به ایران سفر نکنید، از ایران به خانه برگردید»
ملانی جولی، وزیر خارجه دولت فدرال کانادا در یک توییت نوشت:
خبر امروز برای پاسخگو کردن رژیم جمهوری اسلامی بی‌اندازه مهم است. در نتیجه، خطر بازداشت خودسرانه علیه کانادایی‌ها در ایران افزایش می‌یابد. ما مجددا از کانادایی‌ها می‌خواهیم که از سفر به ایران خودداری کنند و از کسانی که هم‌اکنون در ایران هستند می‌خواهیم برگردند.
وزیر خارجه کانادا توییتی از یک اکانت دولت فدرال کانادا متمرکز بر هشدارهای سفر به خارج از کشور را بازنشر کرد که به ایرانی‌تبارهای کانادا توصیه می‌کند:
کانادایی‌های در ایران: با توجه به تحولات اخیر، مقامات این کشور می‌توانند اقدامات تلافی‌جویانه‌یی انجام دهد که می‌تواند امنیت شما را به‌خطر بیاندازد. شما همچنین ممکن است در معرض نظارت این حکومت قرار بگیرید. اگر شما در ایران هستید: خودتان را کمتر نشان دهید، اطلاعات خصوصی‌تان را با دیگران به اشتراک نگذارید، از گرفتن عکس، سفر به مناطق دورافتاده و تعامل با مردمان محلی خودداری کنید.
جمهوری اسلامی سابقه‌یی طولانی در بازداشت خودسرانه ایرانی‌تبارهای کانادا دارد. از جمله زهرا کاظمی، عکاس ایرانی که در نزدیکی زندان اوین بازداشت شد و توسط مقام‌های قضایی جمهوری اسلامی به قتل رسید. نازلی کاموری، همکار رادیو زمانه در ایکس نوشت:
یاد زهرا (زیبا) کاظمی گرامی باد. از او هم یاد کنید. امیدوارم روزی هزینه سیاسی کشتن معترضان، زودتر از این حرف‌ها و در داخل خود ایران پرداخته شود و آزادی و برابری ممکن شود.
«پرونده پیگیری جنایی پرواز اوکراین را شروع کنید»
انجمن جانباختگان پرواز PS752 مشهور به پرواز اوکراینی که توسط سپاه پاسداران بر فراز تهران با شلیک دو موشک سرنگون شد، در بیانیه‌ای به این خبر واکنش مثبت نشان داد و نوشت:
سرانجام امروز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست سازمان‌های تروریستی در کانادا قرار گرفت. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عامل سرنگون کردن عمدی پرواز پی‌اس ۷۵۲ بود. سازمان مخوف سپاه در سحرگاه هجدهم دی‌ماه این پرواز را بر فراز فرودگاه بین‌المللی تهران سرنگون کرد و ۱۷۶ مسافر بی‌گناه و کودکی به دنیا نیامده را به قتل رساند.
در بیانیه این انجمن همچنین آمده است:
انجمن همچنان بر سایر خواسته‌های خود شامل پیگیری پرونده‌ی سرنگون کردن پرواز در دیوان بین‌المللی دادگستری، سازمان جهانی هوانوردی، دیوان بین‌المللی کیفری، همکاری با اوکراین در پیگیری پرونده‌ی جنایی این کشور و باز شدن پرونده جنایی در کانادا اصرار می‌کند.
جواد سلیمانی، از خانواده‌های جانباختگان پرواز اوکراین در ایکس نوشت:
سپاه پاسداران سرانجام از سوی دولت کانادا نهادی تروریستی اعلام شد. این تصمیم مدیون تلاشهای افراد زیادی قبل و بعد از سرنگونی هواپیمای اوکراینی است. فعالان، گروههای سیاسی و مدنی، خانواده‌های هواپیمای اوکراینی همگی در این موفقیت نقش داشتند. به امید اجرای مسئولانه و دقیق این تصمیم.
یکی دیگر از اعضا خانواده‌های جانبخاتگان این پرواز هم در ایکس نوشت:
عزیزای دلم، برادر مظلومم، پنج سال طول کشید. ولی بالاخره امروز دولت کانادا قاتلین شما رو در لیست سازمان‌های تروریستی قرار داد. امیدوارم عوامل رژیم و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، روزها و سال‌های سیاهی رو در جای جای دنیا تجربه کنن.
نواز ابراهیمی از اعضای انجمن جانباختگان پرواز PS752 هم در ایکس نوشت:
کلیت سپاه پاسداران بالاخره در کانادا به لیست سازمان های تروریستی اضافه شد. عاملین قبلی، کنونی و آینده سپاه و حکومت جمهوری اسلامی اجازه ورود به کانادا نخواند داشت و عواملی هم که در کانادا هستند از کانادا اخراج خواهند شد.
Ad placeholder
کار سلطنت‌طلبان بود، یا کار محافظه‌کاران، یا دولت لیبرال؟
یک کاربر ایکس نوشت:
سپاهی کە سلطنت‌طلبان می‌خواستند نامش را بە گارد جاویدان تغییر دهند و با آن آدم بکشند و جنایت کنند، توسط دولت کانادا بە عنوان یک سازمان تروریستی اعلام شد.
توییت او همزمان بود با موجی از توییت‌هایی که سردرگمی برخی از موج‌های توییتری را نشان می‌داد. برخی از چهره‌های نزدیک به سلطنت‌طلبان به رضا پهلوی تبریک می‌گفتند که در سفری به کانادا و با لابی کردن با پیر پالیو، رهبر حزب محافظه‌کار فدرال کانادا خواستار اضافه شدن سپاه پاسداران به فهرست گروههای تروریستی کانادا شده بود.
برخی دیگر به مانند توییت بالا، یادآور این شدند که چهره‌های سلطنت‌طلب در ماه‌های اخیر تلاش کردند تا سپاه را بشورند و چهره‌یی تازه از آن عرضه کنند. برخی دیگر هم مانند این کاربر ایکس گفتند:
تنها حزبی که در کانادا مصمم به تروریستی کردن سپاه در کانادا بوده و چنیدن بار دولت جاستین ترودو رو برای عملی کردن این اقدام تحت فشار گذاشته جناب پیر پالیو رییس حزب محافظه کار کانادا بودن که پارسال با شاهزاده رضا پهلوی در کانادا به صورت خصوصی دیدار داشتن باز هم لابی شاهزاده
برخی دیگر از کاربران ایکس، تلاش کردند دروغ‌هایی را بازنشر کنند که می‌گفت حامد اسماعیلیون مخالف اضافه شدن سپاه پاسداران به فهرست گروههای تروریستی کانادا بوده است. در مقابل نقطه، کاربری که یادآور بازداشت حسین شنبه‌زاده به بهانه گذاشتن نقطه در زیر یک توییت اکانت علی خامنه‌ای است، تصویری از حامد اسماعیلیون منتشر کرد و نوشت:
گفت سپاه رو می‌ذاریم تو لیست تروریستی و گذاشت. ببخشید اگر ناراحت شدید.
گستره‌یی از کاربران فارسی‌زبان در شبکه‌های اجتماعی، از حزب محافظه‌کار و تلاش‌هایش برای قرار گرفتن سپاه در فهرست تروریستی کانادا تشکر کردند. از جمله نوید محبی، فعال سیاسی هوادار آقای پهلوی در آمریکا که نوشت:
تبریک به آن دسته از جامعه ایرانیان کانادا که مخلصانه برای این لیست‌گذاری سپاه تروریستی کردند بدون آنکه دنبال اعتبار باشند. تلویزیون‌های فارسی هم حواسشان باشد شیطنت نکنند. همچنین تشکر ویژه از حزب محافظه‌کار کانادا که حزب جاستین ترودو را تحت آماج فشار برای این امر قرار دادند.
Ad placeholder
پرونده‌سازی تسنیم علیه دولت فدرال کانادا
عمده رسانه‌های داخل ایران، در نخستین ساعت‌های پس از اعلام این خبر دو عبارت را بیشتر از بقیه استفاده کردند: «دولت تروریستی کانادا» یا «اقدام خصمانه کانادا علیه سپاه». برخی مانند خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران، تلاش کردند تا علیه دولت فدرال کانادا پرونده‌سازی کنند و در خبر «اقدام دولت تروریستی کانادا علیه سپاه» نوشت:
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دولت تروریستی کانادا که خود یکی از حامیان اصلی گروههای تروریستی و پناهگاه منافقین و اختلاسگران محسوب می‌شود، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را گروه تروریستی اعلام کرد.
خبر تسنیم را گستره‌یی از دیگر خبرگزاری‌های نزدیک به سپاه، از نور نیوز تا خبرگزاری دفاع مقدس بازنشر کردند. خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا در خبر «اقدام خصمانه دولت فدرال کانادا علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» نوشت:
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ۲۲ اردیبهشت طرح مجلس عوام کانادا در تروریستی اعلام کردن نیروی رسمی نظامی کشورمان را حرکتی نابخردانه و خصمانه و مغایر با موازین و اصول پذیرفته شده حقوق بین‌الملل از جمله برابری حاکمیت ها و عدم مداخله در امور داخلی دولت‌ها و مصداق تعرض به حاکمیت و امنیت ملی ایران دانسته و آنرا به شدت محکوم کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: سپاه پاسداران همگام با دیگر ارکان نیروهای مسلح، مسئولیت پاسداری از امنیت ملی و مرزهای کشور و نیز کمک به امنیت و ثبات پایدار در منطقه از طریق مقابله با پدیده شوم تروریسم را برعهده دارد.
خبرگزاری مهر، مضحک‌ترین و اشتباه‌ترین خبر را در این زمینه منتشر کرد و در ابتدای آن نوشت:
به گزارش خبرگزاری مهر، دولت فدرال کانادا در اقدامی خصمانه و مغایر با قوانین بین‌المللی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را رسماً در لیست به اصطلاح «تروریستی» دولت آمریکا قرار داد.
آمریکا در زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، سپاه پاسداران را در فهرست گروههای تروریستی خود قرار داده بود.
«قانون عدالت برای قربانیان فساد مقام‌های خارجی»
آنچه کانادا را از آمریکا در تروریست اعلام کردن سپاه پاسداران متفاوت می‌کند، «قانون سرگئی ماگینستکی» یا «قانون عدالت برای قربانیان فساد مقام‌های خارجی» است که در مارس ۲۰۱۵ میلادی در پارلمان این کشور تصویب شده است. طبق این قانون، عضویت، یا حمایت مالی و معنوی از سپاه می‌تواند در کانادا عواقب گسترده‌یی علیه حامیان این گروه ترویستی در بر داشته باشد. به‌طور مشخص آنها دیگر نمی‌توانند در کانادا مالکیت چیزی مانند زمین، شرکت، ساختمان، باغ، مزرعه و غیره را داشته باشند. نمی‌توانند داخل کانادا دادوستد کنند. نمی‌توانند از فرصت‌های کانادا برای مقام‌های خارجی استفاده کنند.
قوانین جنایی کانادا همچنین این امکان را به پلیس می‌دهد تا نسبت به هواداری یا عضویت در سپاه در داخل کانادا تحقیق کند و وابستگان سپاه را متهم به همکاری با یک گروه تروریستی کند.
امید شمس در ایکس نوشت:
سپاه پاسداران بالاخره و با تلاش زیاد مجوعه متکثری از فعالان در کانادا به عنوان نهاد تروریستی شناخته شد. این به معنای آن است که عضویت در این نهاد یا هر گونه حمایت مالی و لجستیکی و حتی معنوی از این نهاد می‌تواند پیگرد کیفری به دنبال داشته باشد و تمامی اموال این افراد هم می‌تواند ضبط شود.
م. مهدی مرادی هم در ایکس یادآور تلاشهای داخل ایران شد که خواهان سخت‌گیری بر سپاه بودند و نوشت:
کانادا رسما سپاه پاسداران را در لیست گروههای تروریستی قرار داد، و من در این لحظه به یاد رضا محمدحسینی هستم؛ به یادِ این قهرمانی که در قلبِ تهران، روبروی قرارگاهِ ثارالله ایستاد و بی‌وحشت از قاتلانِ لجن‌پوشِ فرزندانِ ایران، بر ضرورتِ تروریستی شناخته شدنِ سپاه از سوی تمامِ دولت‌های دنیای متمدن تأکید کرد. رضا، این جوانِ دلیر و قهرمانِ ایران، همچون صدها زن و مردِ مبارزِ این سرزمین، امروز در زندانِ اهریمنان است. شک ندارم که این رژیم اهریمنی، با سپاه پاسداران و تمام جنایتکارانِ کوچک و بزرگش، بزودی در زباله‌‌دانِ تاریخ فرو خواهد افتاد و دیوارِ تمامِ زندان‌ها فرو خواهد ریخت. آن روز، چندان دور نیست.
مژگان کشاورز، فعال حقوق زنان هم در ایکس نوشت:
کانادا رسما سپاه پاسداران را در لیست گروههای تروریستی قرار داد… «و این‌ست فریاد تلخ زمین که با شما می‌گویم: وای بر تازیانه‌ها که شکسته خواهند شد؛ و وای بر دژهای بلند که فرو ریخته» بهرام بیضایی (اژدهاک)
