بخش سیاست
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بامداد یکشنبه ۲۶ فروردین به وقت تهران با بیش از ۳۰۰ پهپاد، موشک کروز و موشک بالستیک به اسرائیل حمله کرد. بنا به گزارش‌ها بخش اعظم این موشک‌ها و پهپادها از قلمروی ایران و بقیه از عراق، جنوب لبنان، سوریه و یمن به سمت اسرائیل شلیک شدند. سپاه در نخستین بیانیه پس از انتشار این خبر نوشت که این اقدام آنها در پاسخ به حمله اسرائیل به سرکنسولگری ایران در دمشق و زیر نظر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی و با همکاری ارتش جمهوری اسلامی و پشتیبانی وزارت دفاع رخ داده است. ارتش اسرائیل اعلام کرد که شمار قابل توجهی از این موشک‌ها و پهپادها را ردگیری و منهدم کرده است. ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، فرانسه و اردن هم به اسرائیل در این راه کمک کردند.
به گفته اسرائیلی‌ها، حمله‌ی ایران خسارت اندکی در یک پایگاه نظامی بر جای گذاشت و یک دختر هفت ساله از روستایی بدوی را هم بشدت مجروح کرد. رسانه‌های نزدیک به سپاه در داخل ایران می‌گویند حمله هوایی ایران صدمات بیشتری وارد کرده است. برای نمونه، باوجود ادعای رئیس ستادکل نیروهای مسلح ایران درباره «انهدام و از کار افتادن» پایگاه هوایی نواتیم و یک مرکز اطلاعاتی اسرائیل در جبل الشیخ، منابع اسرائیلی این ادعا را رد می‌کنند.
گزارش‌های خبری پیشین «زمانه» درباره حمله و واکنش‌ها به آن را در زیر بخوانید:
حمله ایران با ده‌ها موشک و پهپاد به اسرائیل: آخرین خبرها و واکنش‌های شب نخست
ایران اعلام کرد «عملیات از نظر ما خاتمه یافته است»؛ آخرین واکنش‌ها به حمله تلافی‌جویانه ایران به اسرائيل
آخرین واکنش‌ها به حمله تلافی‌جویانه ایران: اعضای شورای امنیت خواهان «خویشتن‌داری حداکثری» شدند
این گزارش با اطلاعات تازه به‌روز می‌شود
متحدان اروپایی اسرائیل دوشنبه ۲۷ فروردین / ۱۵ آوریل از اسرائیل خواستند که نسبت به حمله موشکی و پهپادی آخر هفته ایران خویشتن‌داری نشان دهد. آنها از رهبران اسرائیل خواستند از «لبه پرتگاه» تشدید تنش در خاورمیانه دور شوند.
کابینه جنگ بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که اختیار تصمیم‌گیری در مورد واکنش این کشور به حملات ایران را دارد، بعدازظهر دوشنبه تشکیل جلسه داد.
مقامات اسرائیلی به رویتزر گفتند کابینه جنگ، که یکشنبه نیز تشکیل جلسه داده بود، خواهان پاسخگویی به ایران است اما در مورد زمان و مقیاس چنین واکنشی اختلاف‌نظر دارد.
مقامات آمریکایی گفته‌اند که با خطر شروع جنگِ آشکار میان اسرائیل و ایران و تنش بالا در غزه، جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا به نتانیاهو گفته است که ایالات متحده آمریکا در هیچ‌گونه حمله متقابل اسرائیل علیه ایران شرکت نخواهد کرد.
پافشاری اسرائیل بر حمله متقابل
مقام‌های اسرائیلی می‌گویند که حتما به حمله ایران پاسخ خواهند داد، اما مشخص نیست این پاسخ چه کیفیتی داشته باشد و چه زمانی صورت گیرد.
اکسیوس گزارش داد که یوآف گالانت، وزیر دفاع اسرائیل یکشنبه شب ۲۶ فروردین / ۱۴ آوریل در گفتوگو با همتای آمریکایی‌اش از ناگزیری حمله متقابل کشورش به ایران خبر داده است. بنا بر این گزارش، گالانت به لوید آستین گفته است که اسرائیل چاره‌ای به جز پاسخ گفتن به «حمله بی‌سابقه» ایران ندارد.
همزمان هرتزل لوی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح اسرائیل، در پیامی تلویزیونی به سربازان اسرائیلی گفت:
ما در حال بررسی قدم‌های بعدی هستیم. پرتاب آن‌همه موشک کروز و بالستیک و پهپاد به قلمروی اسرائیل، پاسخ‌اش را خواهد گرفت.
شبکه خبری ان‌بی‌سی به نقل از یک مقام ناشناس اسرائیلی از «احتمال حمله قریب‌الوقوع» اسرائیل به ایران خبر داد.
بعد از برگزاری جلسه کابینه جنگ اسرائیل عصر دوشنبه ۱۵ آوریل/ ۲۷ فروردین این مقام اسرائیلی گفته که در این جلسه چند گزینه «دیپلماتیک و نظامی» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. او همچنین به ان‌بی‌سی گفت که «هر پاسخی با آمریکایی‌ها هماهنگ خواهد شد.»
نخست‌وزیر اسرائیل می‌گوید ایران صلح جهانی را تهدید می‌کند و از این‌رو جامعه جهانی باید به شکل «متحد» با ایران مقابله کند. در بیانیه‌ای که دفتر نخست‌وزیر اسرائیل در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) منتشر کرده، آمده است:
جامعه جهانی می‌بایست همچنان متحد با خشونت ایران که صلح جهانی را تهدید می‌کند مقابله کند.
نتانیاهو علاوه بر این گفت که استیو اسکالیس، رهبر اکثریت مجلس نمایندگان آمریکا عصر دوشنبه، ۱۵ آوریل/ ۲۷ فروردین در یک گفت‌وگوی تلفنی با او اطمینان داد که «از هر تصمیمی که اسرائیل در واکنش به حمله ایران بگیرد» حمایت می‌کند.
بر اساس این بیانیه اسکالیس در تماس تلفنی به نتانیاهو گفت که او را از ابتکارهایی که در حمایت از اسرائیل در کنگره دنبال می‌کند، آگاه خواهد کرد. اسکالیس همچنین خاطر نشان کرده است که در روزهای آینده اقداماتی علیه ایران و به نفع اسرائیل در کنگره به تصویب می‌رسد.
وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد همه اقدامات لازم را برای دفاع از اسرائیل و همچنین کارکنان آمریکایی خود انجام خواهد داد.
پاتریک رایدر، سخنگوی پنتاگون اعلام کرد، لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا با یوآو گالانت، همتای اسرائیلی خود سه بار در آخر هفته تلفنی گفتوگو کرده است.
به گفته سخنگوی وزارت دفاع آمریکا در آخرین تماس وزیر دفاع آمریکا با همتای اسرائیلی‌اش، «عملیات ترکیبی موفقیت‌آمیز ایالات متحده، اسرائیل و شرکای آنها برای دفاع از اسرائیل در برابر حملات بی‌سابقه ایران و نیروهای نیابتی‌اش» به بحث گذاشته شد. رایدر همچنین گفت:
اگرچه ایالات متحده به دنبال تشدید تنش نیست، اما ما به انجام تمام اقدامات لازم برای دفاع از اسرائیل و پرسنل آمریکایی ادامه خواهیم داد.
او در ادامه افزود که هواپیماهای آمریکایی در رهگیری بیش از ۸۰ هواپیمای بدون سرنشین ایران (پهپاد) که به سمت اسرائیل شلیک شده بودند، دست داشتند.
رایدر گفت:
ما همچنان به رایزنی نزدیک با شرکای اسرائیلی خود ادامه خواهیم داد، همانطور که در طول آخر هفته این کار را انجام دادیم.
او افزود:
ما به دنبال درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر نیستیم.
اروپا و روسیه: مخالفت با تشدید تنش
بریتانیا، فرانسه، آلمان و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همگی به واشنگتن و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد پیوستند و خواستار خویشتن‌داری اسرائیل شدند.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به یک ایستگاه رادیویی اسپانیایی گفت: «ما در لبه پرتگاه هستیم و باید از آن دور شویم. ما باید ترمز کنیم و دنده عقب برویم.»
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه نیز از اسرائیل خواست به جای تشدید اوضاع، به انزوای ایران بیندیشد. مکرون گفت: «ما هر کاری انجام خواهیم داد تا پس از حمله مستقیم ایران به اسرائیل از آتش جنگ در خاورمیانه جلوگیری کنیم.»
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان به ایران هشدار داد که حملات بیشتری انجام ندهد و گفت اسرائیل نیز باید به کاهش تنش کمک کند. وزارت خارجه آلمان در برلین روز دوشنبه سفیر ایران را احضار و با او گفتوگو کرد.
وزارت امور خارجه بلژیک نیز روز دوشنبه اعلام کرد که سفیر ایران در این کشور را به دلیل حمله ایران به اسرائیل احضار کرده است. همچنین یان لیپافسکی، وزیر امور خارجه جمهوری چک نیز از احضار سفیر ایران در این کشور خبر داد.
پیش از این وزارت امور خارجه بریتانیا هم کاردار سفارت ایران در لندن را احضار کرده بود.
کنسولگری ایتالیا در تهران نیز اعلام کرد که از یکشنبه ۲۶ فروردین / ۱۴ آوریل تا اطلاع بعدی کنسولگری این کشور برای عموم بسته است.
روسیه از انتقاد از متحد خود ایران در انظار عمومی به دلیل حملات شنبه گذشته خودداری کرده است، اما روز دوشنبه از خطر تشدید تنش ابراز نگرانی کرده و خواستار خویشتن‌داری شده است.
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت:
تشدید بیشتر تنش به نفع هیچ کس نیست.
Ad placeholder
کشورهای آفریقایی: تشدید درگیری‌ها را کاهش دهید
برخی از دولت‌های آفریقایی نیز از اسرائیل و ایران خواسته‌اند که از تشدید درگیری پرهیز کنند.
ویلیام روتو، رئیس جمهوری کنیا در بیانیه‌ای گفت، در حالی که حمله ایران به اسرائیل «تهدیدی واقعی و برای صلح و امنیت بین‌المللی است»، اسرائیل باید در واکنش خود «نهایت خویشتن‌داری را از خود نشان دهد».
دولت آفریقای جنوبی نیز گفت:
طرف‌های درگیر باید حداکثر خویشتن‌داری را به‌کار گیرند و از هر اقدامی که باعث تشدید تنش‌ها در این منطقه حساس می‌شود، اجتناب کنند.
وزارت امور خارجه نیجریه هم از اسرائیل و ایران خواست تا «در تعهد جهانی به حل مسالمت‌آمیز درگیری‌ها بیندیشند».
کاهش قیمت نفت
در پی حملات ایران به خاک اسرائیل دوشنبه ۲۷ فروردین / ۱۵ آوریل سهام آسیایی سقوط کرد و قیمت طلا و شِکِل، پول ملی اسرائیل در برابر دلار افزایش یافت، اما قیمت نفت کاهش یافت.
در معاملات روز دوشنبه بازار آسیا، ارزش نفت برنت برای تحویل در ماه ژوئن، ۲۳ سنت (۰,۲ درصد) کاهش یافت و به ۹۰ دلار و ۲۲ سنت در هر بشکه رسید. بهای معاملات وست تگزاس اینترمدیت آمریکا برای تحویل در ماه مه، ۲۹ سنت معادل ۰,۳ درصد کاهش یافت و به ۸۵ دلار و ۳۷ سنت در هر بشکه رسید.
وارن پاترسون، مدیر استراتژی کالا در شرکت آی‌ان‌جی در این‌باره گفت:
پاسخ ایران، در روزهای قبل در قیمت‌ها منعکس شده بود و محدود بودن این عملیات و این واقعیت که خسارت جانی در پی نداشت، به معنای آن است که پاسخ اسرائیل، سنجیده‌تر خواهد بود اما هنوز ابهامات زیادی وجود دارد و همه چیز به واکنش اسرائیل بستگی خواهد داشت.
قیمت نفت روز جمعه گذشته با انتظار بازار برای پاسخ ایران به حمله اسرائیل به کنسولگری‌اش در دمشق، افزایش یافته و به بالاترین حد از اکتبر گذشته صعود کرده بود.
با این حال انتظار می‌رود قیمت نفت در معاملات صبح دوشنبه، حداقل افزایش کوتاه مدتی داشته باشد اما افزایش قابل توجه و طولانی مدت قیمت نفت، در صورتی روی خواهد داد که عرضه به میزان قابل توجهی مختل شود، به‌عنوان مثال، محدودیت‌هایی در عبور کشتی‌ها از تنگه هرمز ایجاد شود.
تحلیلگران گروه «ای‌ان‌زد رسیرچ» ANZ Research می‌گویند:
حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه و پاسخ ایران، تنش‌ها در خاورمیانه را افزایش داد. با این حال، با توجه به مازاد عرضه فراوان و خطر ژئوپلیتیکی بالایی که پیش از این وجود داشت، انتظار واکنش فوری قیمت نفت را نداریم. واکنش اسرائیل، مشخص خواهد کرد آیا، این تنش پایان پیدا می‌کند یا ادامه خواهد یافت.
به‌گزارش رویترز، تحلیلگران گروه «سیتی ریسرچ» می‌گویند:
تنش‌های ژئوپلیتیکی در سه ماهه دوم امسال، قیمت نفت را در بازه ۸۵ تا ۹۰ دلار در هر بشکه نگه داشته است. از آن‌جایی که عرضه و تقاضا در بازار، در طول سه ماهه اول سال، تا حدود زیادی متوازن بوده است، با تنش‌زدایی، قیمت نفت می‌تواند به ۸۰ تا ۷۰ دلار در هر بشکه نزول کند. آنچه که بازار از نظر ما، در حال حاضر حساب نمی‌کند، احتمال ادامه رویارویی مستقیم میان ایران و اسرائیل است که برآورد می‌کنیم موجب می‌شود قیمت نفت با توجه به ماهیت رویدادها، بیش از ۱۰۰ دلار در هر بشکه معامله شود.
بدین ترتیب هنوز ابهامات زیادی وجود دارد و همه چیز به نحوه واکنش اسرائیل به ایران بستگی دارد.
حملات ایران همچنین باعث اختلال در سفر شد، به‌طوری که دست‌کم ۱۲ شرکت هواپیمایی پروازهای خود را لغو کردند یا تغییر مسیر دادند. تنظیم‌کننده هوانوردی اروپا بار دیگر به خطوط هوایی برای استفاده محتاطانه از حریم هوایی اسرائیل و ایران هشدار داده است.
Ad placeholder
سخنان مقامات اسرائیل و ایران
با این‌که گفته می‌شود اختلاف در میان مقامات اسرائیلی نه در پاسخگویی به ایران که در چگونگی این پاسخگویی است، اظهارات دو وزیر ارشد اسرائیل نشان می‌دهند که اقدام تلافی‌جویانه اسرائیل نزدیک نیست و این کشور احتمالاً به تنهایی اقدام نخواهد کرد.
بنی گانتس، وزیر کابینه جنگ اسرائیل گفت:
ما ائتلافی منطقه‌ای می‌سازیم و هزینه آن را با روش مناسب و در زمان مناسب به ایران تحمیل می‌کنیم. با این روش در برابر میل دشمنان جهت آسیب رساندن به ما، متحدتر و قوی‌تر می‌شویم.
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل گفت این کشور فرصتی برای تشکیل اتحاد استراتژیک «در برابر تهدید بزرگ ایران» دارد.
نفتالی بنت، وزیر دفاع و نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است که بازدارندگی تنها با تحمیل «هزینه‌ای دردناک» به ایران ممکن خواهد شد. او خطاب به مسئولان جمهوری اسلامی ایران نوشت:
وقتی برای زدن اسرائیل همزمان ۳۵۰ پرتابه شلیک می‌کنید و از سه نوع سلاح اساسی متفاوت شامل موشک‌های کروز، موشک‌های بالستیک و پهپاد بهره می‌گیرید این یعنی شما به دنبال نفوذ به دفاع اسرائیل و کشتن اسرائیلی‌ها هستید.
اما عده‌ای از وزیران کابینه جنگ اسرائیل خواهان پاسخگویی قاطع علیه ایران شده‌اند.
اسرائیل در حالت آماده‌باش کامل باقی مانده است، اما مقامات این کشور برخی از اقدامات اضطراری را از جمله ممنوعیت فعالیت مدرسه‌ها و محدودیت تجمعات بزرگ را لغو کردند.
در سوی دیگر، سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل ارتش ایران، به اسرائیل هشدار داد که اقدام تلافی‌جویانه انجام ندهد و به واشنگتن گفت که در صورت کمک به اسرائیل، ممکن است به پایگاه‌های آمریکا حمله شود.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز گفت تهران به واشنگتن اطلاع داده است که حمله به اسرائیل محدود و برای دفاع از خود خواهد بود و همسایگان در منطقه ۷۲ ساعت قبل از حملات برنامه‌ریزی‌شده مطلع شده‌اند.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه گفت، با این حال، هیچ توافق از پیش تعیین‌شده‌ای با هیچ کشوری پیش از حمله آخر هفته انجام نشده است. مقامات آمریکایی گفتند که تهران به واشنگتن هشداری نداده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در برنامه «گفت‌وگوی ویژه خبری» سیمای جمهوری اسلامی گفت اسرائیل با حمله به کنسولگری ایران در دمشق مرتکب یک خطای راهبردی شد.
باقری افزود:
در صورت تکرار خطای دیگر باید انتظار داشته باشند که ضربه‌ای سخت‌تر، سریع‌تر و فوری‌تر خواهند خورد. باید بدانند که ۱۲ روز مهلت نخواهند داشت. پاسخی که دریافت می‌کنند مقیاس و سنجش آن روز و ساعت نیست بلکه ثانیه خواهد بود.
«پیام‌های ایران به آمریکا و اسرائیل»
در همین حال منابع دیپلماتیک ایرانی که نامشان منتشر نشده به شبکه الجزیره گفتند که تهران پس از حمله نظامی اخیر به اسرائیل از طریق آنکارا پیام جدیدی به واشنگتن فرستاده است.
این منابع همچنین گفتند که تهران هشدار مهمی نیز از طریق قاهره به تل‌آویو داده است.
آنها بون آن‌که به جزئیات اشاره‌ای کنند افزودند که مضمون پیام تهران، پاسخ به هرگونه ماجراجویی جدید از سوی اسرائیل بوده است.
لغو محدودیت پروازها در ایران
سازمان هواپیمایی کشوری ایران گفت کلیه محدودیت‌های پروازی فرودگاه مهرآباد لغو شده است و از صبح دوشنبه فرایند پذیرش مسافری این فرودگاه آغاز شده است. این رفع تعلیق شامل تمامی فرودگاه‌ها در پیام‌های قبلی هوانوردی نیز می‌شود.
از ساعت ۶ صبح دوشنبه ۲۷ فروردین نیز پروازهای فرودگاه خمینی تهران نیز به حالت عادی در آمد.
شرکت هواپیمایی قطر ایرویز هم پروازهای برنامه‌ریزی‌شده خود به ایران را از سر گرفت.
