بخش خبر
بهگزارش خبرگزاری رویترز جف فلیک، سفیر ایالات متحده آمریکا در ترکیه در یک کنفرانس خبری از رایزنی واشنگتن با کشورهایی که با تهران در ارتباط هستند خبر داد و گفت:
ما از مقامهای ترکیه و کشورهایی که با ایران در ارتباط هستند خواستهایم برای تنشزدایی و کاهش تنش در خاورمیانه با تهران گفتوگو کرده و ایران را متقاعد کنند.
جف فلیک این اظهارات را در حالی بیان کرده که پس از کشته شدن اعضای ارشد حماس و حزبالله در تهران و لبنان، منطقه برای حملات احتمالی ایران و متحدانش آماده میشود.
اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس که مورد حمایت ایران است ۱۰ مرداد / ۳۱ ژوئیه در تهران ترور شد. ایران اسرائیل را مسئول کشتن هنیه میداند و تهدید به انتقامگیری از این کشور کرده است. اسرائیل مسئولیت این اقدام را رسماً برعهده نگرفته است.
فلیک در پایان مأموریت خود در ترکیه به خبرنگاران در استانبول گفت:
ما از همه متحدانمان که هرگونه روابطی با ایران دارند میخواهیم تنشزدایی کنند و این شامل ترکیه نیز میشود.
او در مورد گفتوگوهای آنکارا و واشنگتن گفت: «آنها هر کاری که میتوانند انجام میدهند تا مطمئن شوند که تنش تشدید نخواهد شد.»
روابط ایالات متحده و ترکیه در سالهای اخیر فراز و فرودهای بسیاری داشته است؛ از جمله حمایت آمریکا از کردهای سوریه که ترکیه آنها را «تروریست» میداند و همچنین خرید سامانه دفاعی اس۴۰۰ روسیه که سبب تحریمهای آمریکا و لغو فروش جتهای اف۳۵ به ترکیه شد.
با این حال، فلیک گفت که فکر میکند روابط ایالات متحده و ترکیه در حال حاضر در وضعیت بهتری نسبت به مدتی قرار دارد که او مسئولیت سفارت آمریکا را برعهده داشت.
او همچنین به «نقش مفید» ترکیه در بزرگترین تبادل زندانیان بین ایالات متحده و روسیه از زمان جنگ سرد اشاره کرد. این مبادلات در آغاز ماه اوت در آنکارا صورت گرفت.
فلیک گفت: «آنها در بخش مذاکرات شرکت نداشتند، اما در تدارکات نقش مهمی داشتند.»
فلیک ماه ژوئن گذشته در مصاحبهای با رویترز گفته بود که ترکیه محکم در غرب لنگر انداخته و شراکتش با ایالات متحده هرگز قویتر از این نبوده است. با این حال او در این مصاحبه جدید گفت که وضعیت غزه «بسیار دشوار» است و لفاظیهای رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه علیه اسرائیل، ایفای نقش ترکیه به عنوان یک میانجی را دشوار کرده است. او گفت پس از اینکه واشنگتن فعالانه خواستار آتشبس شد شکاف بین آنکارا و واشنگتن در مورد غزه کمتر شده، اما اصطکاک همچنان ادامه دارد.
سفیر آمریکا در ترکیه بهطور جداگانه در مورد رابطه ترکیه با روسیه گفت:
آمریکا همچنان نگران ارسال سختافزارهای نظامی مرتبط با روسیه از ترکیه است و از آنکارا میخواهد تا برای جلوگیری از صادرات، همکاری خود را افزایش دهد. این نگرانی ماست و ما آن را بهطور مکرر و پیوسته مطرح میکنیم. هدف ما این است که اطمینان حاصل کنیم که روسیه از توانایی جنگیدن محروم است.
او افزود:
ما همچنان شاهد ورود اقلام قابل توجهی از طریق ترکیه هستیم. بنابراین ما به دنبال همکاری بهتر در این زمینه هستیم و از بسیاری جهات آن را بهدست میآوریم. من میدانم که روسیه [از دریافت نکردن سلاح] شکایت میکند که نشانه خوبی است.
گفتوگوی نخستوزیر بریتانیا و پزشکیان
در عینحال داونینگ استریت، دفتر و مقر رسمی دولت بریتانیا خبر داد که کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا طی تماس تلفنی با مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری جدید ایران از تهران خواسته است که از حمله به اسرائیل خودداری کند.
دفتر نخستوزیری بریتانیا گفت استارمر به مسعود پزشکیان گفته است که «خطر جدی اشتباه محاسباتی وجود دارد و اکنون زمان آرامش و بررسی دقیق [این اقدام] است».
استارمر همچنین به پزشکیان گفته است که «عمیقاً نگران وضعیت منطقه است و از همه طرفها خواسته است تا تنشها را کاهش دهند و از رویارویی بیشتر منطقهای خودداری کنند».
خبرگزاری دولتی ایرنا در ایران نیز در گزارشی از این گفتوگوی تلفنی نوشته است که پزشکیان «سکوت مجامع بینالمللی در قبال جنایات بیسابقه و ضدبشری» اسرائیل در غزه و «اعمال تروریستی» آن در منطقه و همچنین «حمایت برخی کشورهای غربی از این رژیم را اقدامی مغایر با موازین بینالمللی و غیرمسئولانه دانست».
بنا به این گزارش پزشکیان همچنین گفته است «پاسخ تنبیهی به متجاوز را حق قانونی کشورها و راهکاری برای توقف جنایت و تجاوزگری» میداند.
این نخستین تماس نخستوزیر بریتانیا و رئیس جمهوری ایران از مارس ۲۰۲۱ تا کنون است. آخرین بار بوریس جانسون، نخستوزیر پیشین بریتانیا با حسن روحانی، رئیس جمهوری وقت ایران گفتوگو کرده بود.
خبر گفتوگوی ۳۰ دقیقهای استارمر و پزشکیان در حالی منتشر شد که بریتانیا شامگاه دوشنبه بیانیه مشترکی با ایالات متحده آمریکا، فرانسه، ایتالیا و آلمان منتشر کرد. در این بیانیه آمده بود:
ما از ایران میخواهیم تا تهدیدهای مستمر خود مبنی بر حمله نظامی علیه اسرائیل را کنار بگذارد و در مورد پیامدهای جدی آن برای امنیت منطقه در صورت وقوع چنین حملهای بحث کردیم.
واکنش ایران به بیانیه سه کشور اروپایی
رهبران بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیهای مشترک که روز دوشنبه ۲۲ مرداد/ ۱۲ اوت منتشر شد از ایران و متحدانش خواستند از حمله به اسرائیل خودداری کند چرا که این حمله «تنشها را بیشتر میکند و احتمال آتشبس و آزادی گروگانها را به خطر میاندازد».
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی سهشنبه ۲۳ مرداد / ۱۳ اوت در واکنش به بیانیه سه کشور اروپایی ضمن انتقاد از «بیتفاوتی کشورهای غربی و حامی اسرائیل» گفت:
چنین درخواستهایی فاقد منطق سیاسی، مغایر کامل با اصول و قواعد حقوق بینالملل و مطالبهای زیاده خواهانه است و به منزله حمایت علنی و عملی از منشأ جنایات بینالمللی و تروریسم در منطقه و تشویق و پاداش به آمرین و عاملین ارتکاب نسلکُشی، جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت و تروریسم به شمار میرود.
کنعانی افزود سازمان ملل متحد و شورای امنیت «در ایجاد بازدارندگی علیه رژیم اسرائیل ناتوان هستند».
کنعانی گفت اگر این کشورها به دنبال صلح و ثبات در منطقه هستند، باید «در برابر جنگافروزی و ماجراجویی رژیم آپارتاید اسرائیل به طور عملی بایستند».
روز یکشنبه، لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده در واکنش به نگرانیها در منطقه دستور استقرار یو اس اس جورجیا زیردریایی مجهز به موشکهای هدایتشونده به خاورمیانه را صادر کرد. این زیردریایی اتمی در ماه ژوئیه در دریای مدیترانه حضور داشت.
پنتاگون هم اعلام کرد که آستین به ناو گروه تهاجمی آبراهام لینکلن دستور داده است تا استقرار خود را در خاورمیانه تسریع کند. در این بیانیه آمده است: «وزیر دفاع بر تعهد ایالات متحده به برداشتن هر گام ممکن برای دفاع از اسرائیل تأکید کرد و به تقویت موقعیت و تواناییهای نظامی آمریکا در سراسر خاورمیانه با توجه به تشدید تنشهای منطقهای اشاره کرد.» ارتش ایالات متحده قبلاً گفته بود که جتهای جنگنده و کشتیهای جنگی بیشتری را در خاورمیانه مستقر خواهد کرد زیرا واشنگتن به دنبال تقویت حصار دفاعی اسرائیل است.