53
گروه حقوق معلولان
اصول بنیادین راهنما در چگونگی گزینش واژگان و عبارات در زمینه معلولیت
- اصل اول: اشاره به معلولیت بنا به اقتضای موضوع (رویکرد حد‌اقلی و بدون اغراق)
- اصل دوم: نگاه حق‌محور: نفی نگاه ترحمی، خیریه‌ای، پزشکی و نظایر آن و تاثیر آن بر گزینش واژگان
- اصل سوم: معلولیت به عنوان بخشی از هویت فردی نه تمام آن
- اصل چهارم: اولویت‌دادن به خواست و تمایل فرد در انتخاب واژگان
- اصل پنجم: قرار دادن واژگان مردود در گیومه
- اصل ششم: عدم استفاده از واژگان مربوط به معلولیت در موارد غیر مرتبط
انتخاب تعابیر و واژههای مناسب برای اشاره به معلولیت
| واژههای نا‌مناسب | واژههای مناسب |
|---|---|
| معلولیت یا نقص مادرزاد | معلولیت معلولیت از بدو تولد |
| رنج بردن از یا مبتلا بودن به معلولیت | معلولیت داشتن |
| معلول علیل، زمین‌گیر یا از کار افتاده عجیب‌الخلقه یا ناقص‌الخلقه توان‌خواه، توان‌یاب یا توان‌جو دگرتوان فرد/کودک استثنایی فرد با نیاز‌های ویژه قهرمان، اسطوره، ابر‌انسان | فرد دارای معلولیت |
| معلولیت پنهان یا غیر مشهود | |
| فرد/کودک سالم فرد/کودک عادی یا نرمال |
فرد فاقد معلولیت فرد غیر معلول |
انتخاب تعابیر و واژههای مناسب برای اشاره به گروه‌های مختلف افراد دارای معلولیت
| واژههای نا‌مناسب | واژههای مناسب |
| کری | آسیب شنوایی |
| کر | نا‌شنوا یا کم‌شنوا |
| لال یا گنگ کر و لال | فاقد قوه تکلم یا استفاده از زبان اشاره |
| زبان اشاره ایرانی (اشارانی) | |
| رابط نا‌شنوایان | مترجم زبان اشاره |
| الکن | فرد دارای لکنت زبان |
| کوری | اختلال بینایی |
| روشن‌دل کور | نابینا یا کم‌بینا |
| معلول جسمی-حرکتی | فرد دارای معلولیت جسمی فرد با معلولیت جسمی |
| فلج افلیج شَل چلاق | ضعف عضلانی تحلیل عضلانی |
| قطع عضو یک‌دست یا یک‌پا |
مثال در صورت ضرورت: «الف در اثر انفجار مین بخشی از پای راست خود را از دست داده» «الف از بدو تولد دارای یک دست است» |
| اسیر صندلی چرخدار ویلچری |
«الف از ویلچر استفاده می‌کند» |
| عقب‌مانده ذهنی کند‌ذهن |
فرد دارای معلولیت ذهنی |
| منگل | فرد دارای سندروم داون |
| فرد دارای فراموشی | |
| اختلال یاد‌گیری دیسلکسیا |
|
| اسپرگر در‌خود‌مانده | فرد دارای اوتیسم اوتیستیک |
| اختلال مشاعر سایکوز روان‌پریش |
معلولیت روان اختلال سلامت روان |
| بیمار روانی مجنون دیوانه |
فرد دارای معلولیت روان |
| اختلال توجه و تمرکز یا بیش‌فعالی (ای‌دی‌اچ‌دی) | |
| اختلال دو‌قطبی | |
| افسردگی دپرشن |
|
| اختلال وسواس اجباری (او سی دی) | |
| اختلال استرس بعد از حادثه (پی‌تی‌اس‌دی) | |
| اسکیزوفرنیا | |
| دو/چند‌شخصیتی | اختلال هویت تجزیه‌ای |
| کوتوله آدم کوچولو |
افراد کوتاه‌قامت |
| دیسمورنیا قاعدگی درد‌ناک |
|
| اندومتریوسیس | |
| آلوده پاک معتاد |
اعتیاد فرد با سو مصرف مواد مخدر یا الکل |
| مصروع | صرع |
| وضعیت نباتی | حالت اغما یا کما |
Ad placeholder
انتخاب تعابیر و واژههای مناسب برای اشاره به خدمات مربوط به افراد دارای معلولیت
| واژههای نا‌مناسب | واژههای مناسب |
|---|---|
| پرستار | دستیار یا مراقب شخصی |
| سگ راهنما | |
| سگ راهنما | |
| مرکز نگه‌داری از افراد دارای معلولیت | |
| بیمارستان روانی یا تیمارستان | بیمارستان روان‌پزشکی مرکز سلامت روان |
راهنمای کامل «چگونه موضوعات حوزه معلولیت را پوشش دهیم؟» را دریافت کنید.
