سیزدهم آبان ماه در تقویم ایران به عنوان «روز دانش‌آموز» ثبت شده است، اما این تاریخ در دل خود دو روایت کاملاً متضاد را حمل می‌کند؛ روایتی رسمی که جمهوری اسلامی ترویج میدهد و روایتی انقلابی که از دل تجربه زندگی و مبارزه مردم و دانش‌آموزان برمی‌خیزد. پیشینه تعیین این روز به عنوان روز دانش آموز به ماههای آخر حکومت پهلوی بر می گردد. اما ۱۳ آبان در دوره حکومت جمهوری اسلامی مناسبت دیگری هم یافته است. تفاوت میان این مناسبتها در روز سیزدهم آبان ، در واقع تفاوت میان صف انقلاب و ضد انقلاب در ایران است.
۱۳ آبان به روایت جبهه انقلاب: روز۱۳ آبان سال ۱۳۵۷و در آستانه پیروزی مبارزات توده ای مردم بر علیه رژیم شاه، شماری از دانش آموزان به روال معمول آن دوران در محوطه دانشگاه تهران گرد هم آمدند و همراه و همگام با دانشجویان تظاهرات کردند؛ نیروهای حکومت نظامیِ دولتِ «شریف امامی» به سوی آنان تیراندازی نمودند و در جریان این واقعه تعداد زیادی از دانش آموزان جان خود را از دست دادند. دولت شریف امامی که کشتارخونین ۱۷شهریورماه همان سال در میدان ژاله تهران را هم در پرونده داشت، یک روز بعد از کشتار دانش آموزان در دانشگاه تهران سقوط کرد. بعد از واقعه خونین ۱۳ آبان سال ۱۳۵۷، این روز به عنوان« روز دانش آموز» نامیده شد.
۱۳ آبان به روایت ضد انقلاب: یک سال بعد از فاجعه خونین دانشگاه تهران، درست در چنین روزی در اقدامی سازمانیافته توسط حزب اللهی های طرفدار خمینی، سفارت آمریکا در تهران به اشغال در آمد و ۵۲ دیپلمات و کارمند سفارت را به گروگان گرفتند. سازماندهندگان نمایش فریبکارانه اشغال سفارت آمریکا، با آن اقدام خود که نزدیک به یکسال و نیم به طول انجامید، سفارت اشغال شده آمریکا را به مرکز اعلام سیاستهای حاکمیت ضد انقلابی سران رژیم تبدیل کردند. اشغال سفارت آمریکا که اساسا به فرمان خمینی صورت پذیرفته بود، از آن جاییکه نقش مهمی در عقب نشاندن جریانات چپ و رادیکال و سرکوب انقلاب داشت، خمینی آن را « انقلاب دوم» نام نهاد؛ اما انقلاب دوم چیزی جز ادامه سرکوب انقلابِ آزادیخواهانهِ مردم ایران به وسیله ارتجاع اسلامیِ حاکم نبود. شعار «مرگ بر آمریکا» که از آن روز به بعد با شدت و حِدت بیشتری از جانب حزب اللهی ها سر داده می شد، به پوششی برای سرکوب هر صدای مخالفی تبدیل گردید. از آن روز به بعد دار و دسته های تحریک شده حزب اللهی به جان کمونیست ها و هر صدای آزادیخواه و سکولاری که شنیده می شد افتادند و زدند و گرفتند و کشتند. این رویداد آغاز سرکوب انقلاب آزادیخواهانه مردم ایران به وسیله ارتجاع حاکم بود. انقلابی که رژیم شاه نتوانسته بود آن را سرکوب کند بعد از رویداد اشغال سفارت، سرکوب آن با قساوت بیشتری توسط رژیم تازه به قدرت رسیده دنبال شد. بسیاری از سازماندهندگان آن دورانِ اشغال سفارت آمریکا، بعدها در صف بنیانگذاران سپاه پاسداران و دستگاههای اطلاعاتی رژیم و شکنجه گران و زندانبانان جای گرفتند.
جمهوری اسلامی در حالی با روایتهای جعلی تلاش می کند روز دانش آموز را به نام خود مصادره کند که طی ۴۷ سال گذشته بودجه آموزش و پرورش در خدمت پروژهای نظامی و ارتجاعی مدام کاهش داده است. دانشگاه‌ها و مدارس در فقر غرق شده‌اند و کیفیت آموزش به شدت افت کرده است. دانش‌آموزان دختر با محدودیت‌های فزاینده‌ای مواجه می‌شوند و در برخی موارد از ادامه تحصیل در رشته‌های خاص محروم می‌شوند. مدارس به فضاهایی امنیتی تبدیل شده‌اند. دانش‌آموزانی که کوچک‌ترین اعتراضی دارند، به بازجویی کشیده می‌شوند. نظارت‌های امنیتی در مدارس، فضای آموزش را به محیطی خفقان‌آور تبدیل کرده است. معلمانی که برای دریافت حقوق معوقه یا بهبود شرایط کاری خود اعتراض می‌کنند، دستگیر و زندانی می‌شوند. این رژیم برای متحقق ساختن اهداف و پروژه های خود در میان دانش آموزان ایران، همواره در تلاش بوده با اجرای برنامه تفکیک جنسیتی در محیطهای آموزشی، با تغییر مفاد متون کتب درسی و حذف برخی از دروس علوم انسانی در دانشگاه ها، با اعزام آخوند و پاسدار به مدارس، با پادگانی کردن مدارس و دانشگاه ها و با ایجاد انواع موانع اخلاقی، جوانان را به تمکین و سکوت و بی تحرکی وا دارد. اما جوانان ایران در دانشگاه ها و مدارس و بیرون از آن، با مبارزات پر شور خود، همواره یکی از سنگرهای مقاومت در برابر ارتجاع جمهوری اسلامی بوده اند. درخشانترین عرصه حضور پرشور دانش آموزان را در صفوف انقلاب زن ، زندگی ، آزادی شاهد بودیم. در جریان این انقلاب دهها نوجوان دانش آموز دختر و پسر در مقابل ارتجاع حاکم سینه سپر کردند و جان باختند و صدها تن زخمی شدند، هزاران تن به زندان افتادند و شکنجه شدند. گوئی همه این جنایات کافی نبودند، مطابق یک برنامه طراحی شده برای مرعوب کردن دانش آموزان به مسموم کردن دختران دانش آموز در صدها مدرسه ایران پرداختند. اما هیچکدام از این اقدامات جنایتکارانه ره به جائی نبرده اند و مقاومت جوانان ایران در برابر راه و روشی که رژیم اسلامی می خواهد به مردم ایران تحمیل کند ،همچنان پایدار و پیشرو است.در ماورای تلاشهای رژیم اسلامی برای مصادره مناسبت روز دانش آموز، سیزده آبان برای دانش آموزان و دانشجویان مبارز، یادآور جانبازی عزیزانی است که در برابر هر دو ارتجاع اسلامی و سلطنتی سینه سپرکردند و دوش به دوش کارگران و زحمتکشان بر علیه ارتجاع حاکم و برای کسب آزادی جانفشانی کرده اند. با این که جمهوری اسلامی همواره در تلاش بود تا با جانشینی سالروز اشغال سفارت آمریکا، سالروز گرامیداشت دانش آموز را از یادها بزداید، اما همواره به همت دانشجویان و دانش آموزان انقلابی گرامیداشت این روز زنده نگه داشته شده است.
