نسیم روشنایی
چهارشنبه ۴ مهر با قاضی‌ای که حکم محکومیت یک ساله‌ام را بدون اخذ دفاع صادر کرده بود صحبت کردم. قاضی آن‌قدر با رافت و مهربانی و خندان برخورد کرد و با یک شیرینی بدرقه‌ام کرد که اصلا باورم نمی‌شد این قاضی، حکم زندان خودم و بسیاری از فعالان مدنی و سیاسی را صادر کرده است.
این‌ها را یوسف فرهادی بابادی، فعال محیط زیست نوشته است. به گزارش کانال تلگرامی «صدای پای آب» یوسف فرهادی بابادی، فعال محیط زیست پس از ابلاغ این حکم نوشت:
وقتی شیرینی را داد از او خداحافظی کردم. گفتم ای کاش به اندازه همین اندازه‌ای که حرفم را حالا شنیدی، در فرایند دادرسی حق دفاع می‌دادی. در شعبه، کامیار فکور نازنین، خبرنگار محیط زیستی زندانی روزنامه صمت و پدر محترم را دیدم. خودم را برای زندان رفتن آماده می‌کنم؛ راستش را بخواهید مجرد و آس و پاس بودن به درد همین موقعیت‌ها می‌خورد. راحت می‌بری و می‌کنی و با یک لگد به گذشته، بازی جدیدی خلق می‌کنی. درست است که بی‌دفاع محاکمه شدم اما نسبت به عملکردی که نسبت به برخی متولیان و مدیران داشتم این حکم را مناسب می‌دانم. به نظرم شاید احتمالاً در زندان امن‌تر باشم. دغدغه تصادف اتفاقی، ایست قلبی، خفه شدن در استخر فرح، سقوط اتوبوس در مسیر ارمنستان، خفگی و … ندارم. هر چه بادا باد.
یوسف فرهادی بابادی، فعال محیط زیست و مخالف پروژه‌های انتقال آب از استان چهارمحال و بختیاری برای تحمل مجازات یک سال حبس اعلام آمادگی خود را در شبکه‌های اجتماعی خود ابراز کرده است.
فرهادی بابادی پس از تأیید حکم دادگاه بدوی در دادگاه تجدیدنظر در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت: «من مجبورم حبسم را بکشم اما از اصلاح رویه‌ها دست نمی‌کشم.»
Ad placeholder
چرا یوسف فرهادی بابادی به زندان می‌رود؟
یوسف فرهادی بابادی یکی از کنشگران محیط زیستی است که به طرح انتقال آب به زاینده رود و دیگر مکان‌ها بسیار انتقاد داشته و آن را در پلتفرم‌های مختلف ابراز کرده است. این نخستین باری نیست که او به زندان می‌رود. در طی سال‌ها در پی انتقادها و اعتراضات این کنشگر، سازمان‌ها و افراد گوناگونی از این فعال محیط زیستی شکایت کردند.
یکی از طرح شکایت‌ها، شکایت سازمان آب و نیرو به دلیل فعالیت‌های او در مخالفت با طرح انتقال آب بهشت‌آباد بود. فرهادی بابادی به دلیل اعتراضات عمومی و انتقاد از طرح انتقال آب، به فعالیت‌هایی متهم شد که به ادعای شکایت‌کننده «تحریک و اخلال در نظم عمومی» ایجاد کرده بود. این شکایت در سال ۱۳۹۹ مطرح شد و پس از پیگیری‌های قضایی، او در سال ۱۴۰۰ به زندان محکوم شد.
یوسف فرهادی بابادی ۱۲ تیر سال جاری در شعبه ۲۹ دادگاه انقلاب تهران به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به یک سال حبس و به اتهام «نشر اکاذیب» نیز به تحمل یک سال حبس محکوم شد. او همچنین به پرداخت پانزده میلیون تومان جزای نقدی محکوم شد. حکم دو سال زندان و جزای نقدی این فعال زیست‌محیطی پس از چهار روز از برگزاری دادگاه به‌طور رسمی به او ابلاغ شد. پس از آن در مهر سال جاری حکم این فعال محیط زیستی در دادگاه تجدید نظر در مهر سال جاری به یک سال حبس تقلیل یافت.
این فعال زیست‌محیطی، همچنین، در ۲۸ بهمن ۱۳۹۷، به‌عنوان یکی از اعضای کمپین «صدای پای آب» در شهرکرد، در حالی که همراه با اعضای خانواده خود به مراسم ختم رفته بود، به دست نیروهای امنیتی وزارت اطلاعات بازداشت شد. جولان فرهادی بابادی، برادر یوسف در گفت‌وگویی با «ایران‌وایر» شرح دستگیری او را توصیف کرده بود.
طبق گزارش «ایران وایر» یوسف فرهادی بابادی که در وزارت نیرو به کار مشغول بود در سال‌های گذشته برای توقف انتقال مخفیانه آب کارون اهواز به کشورهای همسایه و رودخانه زاینده رود اصفهان و اعتراض کرده بود. اعتراض‌های او به طرح شکایت‌هایی از سوی استاندار و مجمع نمایندگان استان اصفهان و دادستانی این شهر نیز انجامیده بود.
چند روز پس از دستگیری یوسف فرهادی بابادی در بهمن ۱۳۹۷کانال تلگرامی «صدای پای آب» نوشت:
ما نگران سناریوسازی‌های امنیتی بر علیه فعالان محیط زیستی هستیم و هنوز نمیدانیم که قصد نیروی امنیتی از کمین و تعقیب گریز ساختگی و فیلمبرداری از لحظه بازداشت آقای فرهادی چیست؟ اما خوب می‌دانیم که این رفتار بدون ارتباط با پروندهسازیهای خبرگزاری فارس و کانال‌های وابسته نیست با توجه به ضبط و استفاده غیرقانونی ماموران امنیتی از تلفن همراه یوسف فرهادی بابادی که بعد از بازداشت به نظر می‌رسیده در حال بررسی پیامهای شخصی او هستند، از مسئولان امنیتی کشور می‌خواهیم از همین آغاز به تخلفات موجود در پرونده ایشان رسیدگی کنند و بدانند که مساله مرگ سرزمینی و محیط زیستی منطقه زاگرس با بازداشت‌های خشونت‌بار و اتهامات بی‌پایه به فعالان محیط زیستی حل نخواهد شد.
انتقال آب میان‌حوضه‌ای: پافشاری بر روشی ناسازگار با محیط زیست
به وضعیت قضایی او در سال جاری برگردیم. یوسف فرهادی بابادی در مهر سال جاری در دادگاهی که پس از شکایت وزارت اطلاعات از این کنشگر محیط زیستی برگزار شده بود، به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام» و «نشر اکاذیب علیه وزارت اطلاعات» از سوی شعبه ۲۹ دادگاه انقلاب اسلامی تهران محکوم شد و در شعبه ۳۹ دادگاه تجدید نظر با تایید دادنامه قطعی در معرض اجرای حکم است.
در روزهای گذشته محمد صالح نقره‌کار ، وکیل او در نامه‌ای خطاب به معاون حقوقی رئیس جمهوری نوشت:
متاسفانه کنشگری موکل[م] تاب‌آوری شایسته نشده و منتهی به شکایت نهادهای نظارتی گردیده است. در مرحله تجدیدنظرخواهی که با دادرسی پر سرعت بدون استماع دفاعیات صورت گرفته متکی بر مستنداتی مربوط به پرونده گذشته مختومه یا مستظهر به رویدادهای ۵ الی ۶ سال پیشین بوده که مفهوم و کارکرد خود را از دست داده یا اینکه آن فعل توسط موکل انجام نشده و یا اصولا جرم نیستند. جهت اعمال ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری و دستور توقف اجرای حکم توسط دیوان عالی کشور، نیز مکاتبه با رئیس دادگستری و وزارت اطلاعات از تضییع حقوق موکل اینجانب جلوگیری فرمایید.
انتقادهای یوسف فرهادی بابادی به طرح انتقال آب بهشت‌آباد چیستند؟
یوسف فرهادی بابادی به طرح انتقال آب بهشت‌آباد انتقادهای متعددی داشته و به‌صورت عمومی و در اعتراضات و رسانه‌ها مطرح کرده است. یکی از انتقادهای او تخریب منابع آبی است. فرهادی بابادی معتقد است که این پروژه موجب کاهش منابع آبی مناطق مبدأ، به‌ویژه استان چهارمحال و بختیاری، و در نتیجه آسیب به کشاورزی و اکوسیستم منطقه خواهد شد.
انتقاد دیگر او عدم توجه به مدیریت منابع آب است. فرهادی بابادی بر این باور است که به جای انتقال آب، باید به مدیریت بهتر منابع آبی، کاهش مصرف و استفاده از روش‌های پایدار برای تأمین نیازهای آبی پرداخته شود.
تأثیرات اجتماعی این پروژه و ایجاد تنش‌ها نیز انتقاد دیگر او است. به گفته فرهادی بابادی این پروژه ممکن است باعث تشدید تنش‌های اجتماعی بین استان‌های مبدأ و مقصد آب شود و مشکلات اجتماعی جدیدی ایجاد کند.
از نظر فرهادی این پروژه همچنین به حقوق جوامع محلی آسیب می‌رساند. فرهادی بابادی نگران است که این طرح حقوق کشاورزان و ساکنان محلی را نادیده بگیرد و دسترسی آنها به منابع آبی حیاتی را کاهش دهد.
Ad placeholder
انتقادهای چند متخصص و کنشگر زیست‌محیطی
یوسف فرهادی بابادی تنها منتقد این طرح انتقال آب نیست. احمد علوی، استاد منابع طبیعی و محیط زیست نیز از جمله منتقدان طرح انتقال آب بهشت‌آباد است. او به تأثیرات منفی این طرح بر اکوسیستم‌های محلی و تخریب منابع آبی در مناطق مبدأ اشاره کرده است. علوی همچنین بر ناپایداری اقتصادی این پروژه و ناکارآمدی راه‌حل‌های ارائه‌شده تأکید کرده و معتقد است که به جای انتقال آب، مدیریت صحیح منابع آبی و کاهش مصرف باید در اولویت قرار گیرد.
محمد درویش، از فعالان برجسته محیط زیست هم به طرح انتقال آب بهشت‌آباد به دلایل زیست‌محیطی و اقتصادی انتقاد دارد. او معتقد است این پروژه به تخریب اکوسیستم‌های طبیعی در مناطق مبدأ، از جمله کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و تخریب منابع آبی استان‌های خوزستان و چهارمحال و بختیاری منجر خواهد شد. درویش بر این باور است که به جای اجرای پروژه‌های پرهزینه و غیرپایدار، باید مدیریت صحیح مصرف آب و روش‌های علمی برای حفظ منابع آبی در دستور کار قرار گیرد.
یکی دیگر از کارشناسانی که به طرح انتقال آب بهشت‌آباد انتقاد کرده است عباس محمدی، مدیر گروه دیده‌بان کوهستان و فعال محیط زیست است. او این به پروژه به دلیل اثرات مخرب بر روی منابع آبی و زیست‌بوم‌های مناطق مبدأ مانند استان چهارمحال و بختیاری و همچنین به دلیل کاهش آب رودخانه‌های پایین‌دست، به‌ویژه در استان خوزستان، انتقاد کرده است. محمدی معتقد است که این طرح تنها به بروز تنش‌های آبی بیشتر و مشکلات اجتماعی منجر می‌شود و پایداری اکوسیستم را به خطر می‌اندازد.
کنشگران زیست‌محیطی و متخصصان دیگری نیز به این پروژه انتقادهایی اساسی دارند و آن را به روش‌های مختلف و در فضاهای گوناگون ابراز کرده‌اند. سوال اینجاست چرا چنین پروژه‌هایی در وحله اول باید تصویب و اجرایی شوند؟ آیا نباید پیش از تصویب این پروژه‌ها ظرفیت زیست‌محیطی اکوسیستم مناطق محلی در نظر گرفته شوند؟ آیا در فرآیند تدوین پروژه‌های این‌چنینی نباید جنبه‌های گوناگون زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در نظر گرفته شوند تا طرح‌هایی پایدار طراحی و تدوین شوند؟
طرح انتقال آب بهشت‌آباد
پروژه بهشت‌آباد که که بدون مجوز سازمان حفاظت از محیط زیست در سال ۱۳۹۰ تصویب شد، برای انتقال آب از زیرحوضه‌های استان چهارمحال و بختیاری به فلات مرکزی ایران تدوین شده است. مخالفان، به‌ویژه فعالان محیط زیست، معتقدند که این طرح پایدار نیست، به اکوسیستم‌های محلی آسیب می‌زند و توجیه زیست‌محیطی ندارد. در مقابل، موافقان ادعا می‌کنند که این پروژه برای تأمین آب صنعت و کشاورزی مناطق مرکزی ضروری است. با وجود توقف موقت طرح، دیوان عدالت اداری در ۱۴۰۱ به ادامه اجرای آن رأی داد. مشکلات زیست‌محیطی و اجتماعی همچنان محل مناقشه هستند.
انتقال آب از سد کارون۳ به ایذه: مرهمی موضعی با هزینه‌ای گزاف
بر اساس این طرح قرار شد که آب از زير حوضه كوهرنگ و بهشت‌آباد استان چهارمحال و بختیاری به داخل فلات مركزی ایران یعنی اصفهان، يزد و كرمان انتقال داده شود. به گزارش روزنامه «اعتماد» در بهمن ۱۴۰۱ مخالفان معتقدند که اجرای پروژه بهشت‌آباد به سه زيست‌بوم «هلن»، «سبزكوه» و «تنگ صیاد» در چهارمحال و بختیاری آسيب می‌زند و هيچ توجيهی ندارد. منتقدان همچنین می‌گویند دشت‌های «خان‌ميرزا»، «بروجن» و «شهرکرد» كانون ريزگرد در استان هستند و مردم در تابستان به سختي نفس می‌كشند؛ یکی از علت‌های اصلی آن اين است كه سياست‌گذاری‌ها بر اساس برداشت از آب‌های زيرزمينی بوده است.
کنشگران و کارشناسان بسیاری در خوزستان نیز مخالف این طرح هستند. به گفته آنها انتقال آب منابع معدنی و نمکی موجود در مسير، باعث شور شدن آب می‌شود، در حالی که ميزان شوری آب كارون در پايين‌دست، بسیار بالاست. مشکلات دیگری همچون تأمین نشدن برق نیز از جمله موارد مخالفت منتقدان این خطه به این پروژه است.
برای پروژه بهشت‌آباد، بودجه‌ای بیش از ۶ هزار و ۴۵ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۱ برای عملیات اجرایی تونل انتقال آب اختصاص داده شده بود. همچنین، در برآوردهای اولیه، حدود ۸۴۶ میلیون متر مکعب آب برای این پروژه تخصیص یافته بود که بخش عمده آن به فلات مرکزی ایران منتقل می‌شد و بخشی نیز برای حفظ محیط زیست در نظر گرفته شده بود. با اینکه بودجه‌ای برای تکمیل و راه‌اندازی کامل پروژه مطرح شده بود، اما پروژه در سال‌های گذشته همچنان با چالش‌های زیست‌محیطی و قانونی روبه‌روست.
