بخش خبر زمانه
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز جمعه ۱۰ فروردین/ ۲۹ مارس گفت که کم شدن از شتاب تولید اورانیوم ۶۰ درصد غنی‌شده در ایران به معنای کم شدن از نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران نیست.
گروسی در مصاحبه ویدیویی با شبکه پی‌بی‌اس گفت که گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد کاهش سرعت تولید اورانیوم بسیار غنی‌شده که می‌تواند به صورت بالقوه در بمب اتمی استفاده شود بخشی از وظایف آنها به عنوان ناظر بین‌المللی بر فعالیت‌های هسته‌ای جهانی است و آنها موظفند همه تغییرات در برنامه هسته‌ای کشورهای تحت نظر را به صورت دقیق و آبجکتیو گزارش دهند.
او در ادامه گفت که اما به رغم این کاهش در تولید اورانیوم ۶۰ درصد غنی‌شده که به جای خود بسیار مهم است، نگرانی عمده آنها این است که سطح و گستره بازرسی‌ها و نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران کاهش یافته است.
ایران در حال انباشت مقادیر زیادی اورانیوم بسیار غنی شده است و این چیزی است که البته توجه ما را به خود جلب می‌کند زیرا هیچ کشور دیگری بدون برنامه تولید سلاح هسته‌ای در این سطوح بالا غنی‌سازی نمی‌کند. ما در مسیری هستیم که خوب نیست. باید ایران را متقاعد کنیم که به همکاری کامل با ما بازگردد.
او گفت که از نظر او و بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برنامه هسته‌ای ایران پیچیده و دارای جنبه‌های مختلفی است و با وجود اینکه بازرسان این نهاد در ایران فعالند ولی سطح کنونی نظارت‌ها کافی نیست.
در گزارش بهمن‌ماه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد ابعاد برنامه هسته‌ای ایران آمده بود که ایران سرعت غنی‌سازی اورانیوم ۶۰ درصدی خود را «اندکی» کاهش داده است. هنوز مشخص نیست که دلیل این کاهش شتاب غنی‌سازی با غلظت بالا چه بوده است. برخی ناظران آن را برنامه ایران برای کاستن از سطح تنش در حوزه هسته‌ای همزمان با درگیری غیرمستقیم تهران در جنگ غزه تحلیل کرده‌اند.
اما موضوعی که در مصاحبه اخیر گروسی با پی‌بی‌اس برجسته شد، کاهش مداوم سطح همکاری نظارتی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
مجلس شورای اسلامی در آذرماه ۱۳۹۹ قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» را به تصویب رساند. این قانون در چهار سال گذشته به مانعی جدی بر سر برنامه‌های نظارتی آژانس بدل شده است. خروج از اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، استفاده از دستگاه‌های نسل جدید برای غنی‌سازی و تعلیق توافقات ایران با غرب و آژانس برای برخی جنبه‌های بازرسی از برنامه هسته‌ای ایران، بخشی از این قانون است.
گروسی در مصاحبه‌اش با پی‌بی‌اس به همین روند کاهش نظارت‌ها شاره کرد و گفت:
بازرسان ما باید با دسترسی کامل بتوانند کارشان را انجام دهند. الان بازرسی‌های ما در سطحی که مبتنی بر ماهیت برنامه پیچیده هسته‌ای ایران باشد، نیست.
او گفت که از مقام‌های جمهوری اسلامی خواسته که در سیاستشان برای محدود کردن بازرسان و بازرسی‌ها بازنگری کنند.
گروسی در مورد برجام و اهمیت دیپلماسی در برخورد با برنامه هسته‌ای ایران گفت:
در سال ۲۰۲۵ برجام تقریباً ده ساله می‌شود. ایران اکنون سانتریفیوژهای بسیار سریع‌تر و کارآمدتری دارد. ایران امکانات بیشتری برای تولید قطعات آن دارد. در حال توسعه و ساخت سایت‌های جدیدی است که در آن فعالیت‌های هسته‌ای در حال انجام است. بنابراین، این توافق در این مرحله به وضوح و عملاً ملغی و بی‌اثر شده است.
رسانه‌ها به نقل از آژانس بین المللی انرژی اتمی در ماه فوریه گزارش دادند که ایران ذخایر اورانیوم غنی شده خود را ۲۷ برابر بیشتر از آنچه در برجام پیش بینی شده بود، افزایش داده است. از زمان گزارش پیشین آژانس در ۴ سپتامبر ۲۰۲۳، میزان اورانیوم غنی شده ۶۰ درصد در ایران با ۶,۷ کیلوگرم افزایش به حدود ۱۲۸ کیلوگرم رسیده است.
